Van onze partner AI Total

Slimme stierkeuze kan overlevingskans kalveren vergroten

Naast zaken als management en huisvesting speelt ook erfelijke aanleg een rol bij de vitaliteit van kalveren. CRV heeft daarom in het verleden dan ook de fokwaarde kalvervitaliteit in het leven geroepen. Deze fokwaarde meenemen in de stierkeuze kan een hulpmiddel zijn om de uitval van kalveren in het eerste levensjaar te beperken. Door implementatie van de singlestepmethode stijgt de betrouwbaarheid van deze fokwaarde met ongeveer vijf procent.

Invloed van stierkeuze op de kalversterfte

Vitale kalveren zijn essentieel voor de melkveehouder. Uitval in het eerste jaar betekent economische schade, maar is ook niet goed voor het imago van de sector. Managementzaken als voeding, huisvesting en hygiëne voor de jonge kalveren hebben daarom de laatste jaren veel aandacht gekregen en dat heeft de nodige verbetering opgeleverd. Meer aandacht voor het droogstandsmanagement zorgt ervoor dat kalveren vitaler ter wereld komen en zo een betere start maken. Dit zijn zaken die het verschil maken.

Daarnaast heeft stierkeuze invloed op de kalversterfte, want ook erfelijke aanleg speelt een rol. Voor melkveehouders is het interessant te weten welke stieren weinig uitval van kalveren tijdens de opfok geven. Daarom is de fokwaarde kalvervitaliteit ontwikkeld.

Fokwaardeschatting voor kalvervitaliteit

In de fokwaardeschatting voor kalvervitaliteit worden drie kenmerken geanalyseerd. Dit zijn overleving van dag drie tot en met dag 365 voor opfokkalveren, overleving van dag drie tot en met dag veertien voor alle kalveren en overleving van dag vijftien tot en met dag 180 voor kalveren bestemd voor de wit of rosé vleesproductie.

Overleving van dag drie tot 365 is het fokdoel en deze fokwaarde wordt gepubliceerd. Overleving van dag drie tot veertien is een voorspeller en levert daarmee een bijdrage aan de fokwaarde en de betrouwbaarheid.

Overleving van dag vijftien tot 180 wordt meegenomen om de fenotypische en genetische trend te monitoren. Factoren die bij de berekening van de fokwaarde onder andere worden meegenomen zijn het bedrijf, het jaar en de maand waarin het geboren is, de pariteit van de moeder en het geslacht van het kalf. Er wordt ook rekening gehouden met heterosis en recombinatie.

Slimme stierkeuze levert geld op

De fokwaarden voor de kalvervitaliteit worden gepresenteerd als relatieve fokwaarden met een gemiddelde van honderd en een spreiding van vier. Om via fokkerij vooruitgang in de kalvervitaliteit te krijgen, is het uiteraard belangrijk een stier te kiezen die op dit punt boven de honderd scoort.

Een fokwaarde voor kalvervitaliteit van meer dan honderd geeft aan dat overleving van dag drie tot en met 365 in de nakomelingengroep hoger zal zijn. Het effect van een fokwaarde van 104 betekent dat de nakomeling van een stier gepaard met een gemiddelde koe een 1,12 procent hogere overleving heeft tot een leeftijd van 365 dagen. Volgens cijfers van CRV uit 2020 is de economische waarde van één procent meer overleving één euro voor alleen opfokkosten, 1,50 euro bij een nuchter kalf van vijftig euro en drie euro voor nuka van 200 euro. Hiermee levert het verbeteren van overleving met één procent op bedrijven met honderd kalveren per jaar honderd tot 300 euro op.

Betrouwbaarheid fokwaarde vergroot

Met ingang van de indexdraai in december gebruikt de Animal Evaluation Unit van coöperatie CRV een nieuw model voor de schatting van genoomfokwaarden, de zogenaamde ‘singlestepmethode’. Dit betekent dat de betrouwbaarheid van genoomfokwaarden van jonge stieren en vrouwelijk jongvee gemiddeld stijgt.

Dit geldt ook voor de fokwaarde kalvervitaliteit. Deze stijgt met vijf procent, van ongeveer 35 naar circa veertig procent.

Het hele artikel, thuis op de mat?

Tekst en beeld: Gerben Hofman