Het CGN bewaart sperma van Nederlandse landbouwhuisdierrassen in de genenbank om zo veel mogelijk genetische diversiteit veilig te stellen. CGN beheert anno 2019 genenbankcollecties van runderen, varkens, paarden, schapen, geiten, pluimvee en kleindieren. Een afspiegeling van zowel zeldzame rassen als veelgebruikte, commerciële rassen.
Afgelopen jaar lag voor de aanvulling van de zeldzame rassen het accent op Nederlandse Trekpaarden en Friese paarden, Zwartbles schapen en Nederlandse Witte, Bonte en Toggenburger geiten. Daarnaast is de collectie van diverse runderrassen uitgebreid, naast aanvulling door snapshots van varkens- en rundersperma vanuit het fokkerijbedrijfsleven.
Doelstellingen genenbank
De doelstellingen van de genenbank zijn:
- Door opslag van genetisch materiaal een "brandverzekering" te zijn voor zeldzame rassen. 90% van de 144 rassen in Nederland hebben de risicostatus "kritiek", "bedreigd" of "kwetsbaar".
- Het fokkerijbedrijfsleven te stimuleren om een back-up op te slaan van niet-zeldzame, commerciële populaties in de genenbank.
- Het gericht uitgeven van genetisch materiaal ter ondersteuning van de fokkerij van zeldzame rassen of voor onderzoek.
De genenbank bevat nu materiaal van 10 verschillende diersoorten, bijna 8.500 donoren en een kleine 350.000 inseminatiedoses verzameld vanaf 1966. Het complete overzicht van materiaal in de genenbank per diersoort is te vinden in onderstaande tabel en via de webpagina "Genenbank collecties dier".
Methoden voor spermawinning
Per diersoort wordt gekeken wat de meest effectieve manier is om de lange termijn doelstelling van de genenbank te kunnen realiseren. Sperma is daarbij veelal een efficiënte manier en dit gebeurt via meerdere routes: via snapshots, via gerichte aanvulling en via overname van reeds ingevroren materiaal.
- Het veiligstellen van sperma via snapshots gebeurt voornamelijk bij stieren, hengsten en beren. Van elk dier dat op een spermawinlocatie komt, wordt een deel van het sperma ingevroren voor de genenbank. Het voordeel is dat op deze manier van veel dieren sperma verzameld wordt en dat de genetische veranderingen in populaties in de loop van de tijd gevolgd worden.
- Via gerichte aanvullingen worden afspraken gemaakt om sperma te winnen van interessante dieren. In overleg met de rasvereniging wordt vaak op basis van de afstamming bepaald welke dieren de meeste diversiteit toevoegen aan de genenbankcollectie en de eigenaren van deze dieren worden benaderd.
- Via overname van reeds ingevroren materiaal dat door veehouders, spermawinlocaties of andere organisaties is verzameld maar niet meer wordt gebruikt, kan ook geschikt materiaal aan de collecties worden toegevoegd.
Tabel 1: Aantal rassen/lijnen per diersoort in de genenbank (2019) Bron: WUR
Bron: WUR
