Bouw potstal maakt rigoureuze omslag mogelijk voor De Groote Voort

Samenwerken met de natuur loont bij De Groote Voort, biologische melkveehouderij met Jersey-koeien, gelegen in het Gelderse Lunteren. In 2004 ging het roer om. Antibioticagebruik werd gestopt, mais en krachtvoer werden niet meer gevoerd en de koeien werden niet langer onthoornd. De bouw van een potstal was stap één om deze rigoureuze omslag te realiseren.

Het melkveebedrijf De Groote Voort houdt 95 melkkoeien met bijbehorend jongvee. De melk wordt op het bedrijf verwerkt tot unieke Remeker-kaas. Door de levering van Remeker kazen en ghee (zuiver melkvet, geschikt voor bakken en braden) aan natuurvoedingswinkels, kaasspeciaalzaken, boerenmarkten en restaurants kan het bedrijf acht huishoudens van een inkomen voorzien. Eigenaar Jan Dirk van de Voort deelt zijn geheimen achter het succes.

Het roer om

“Toen ik besloot om het roer om te gooien door mijn koeien niet meer darmgericht, maar pensgericht te voeren, verloor ik in één klap een derde van de omzet. De productie kelderde, maar ik zag ook actievere koeien die veel betere mest produceerden. Deze spiegel gaf mij het vertrouwen om door te zetten.” Sinds 2018 is het grasland gezond genoeg om de koeien vanaf maart dag en nacht buiten te laten grazen. Dit jaar lopen de koeien sinds vijf maart al buiten.

Van de Voort vertelt: “Binnen een week was de vers grasopname zestig procent van het rantsoen. Sinds de tweede week van april zijn de koeien dag en nacht buiten, zonder bijvoeding.” De aanvoer van eigen gefermenteerde stalmest in plaats van kunstmest was hiervoor de sleutel. Door de introductie van de potstalmest op het land bloeit het bodemleven en groeit het grasland. Van de Voort stelt: “De stal was onze eerste aanpassing om dit te realiseren, maar je moet ons bedrijf zien in zijn geheel.”

Potstal om oude stal heen gebouwd

De stalinrichting op Boerderij De Groote Voort is uniek. Het ontwerp is een combinatie van bestaande structuren zoals oude roosters en de daaromheen aangelegde ronde potstal. “Het liefst had ik helemaal geen roosters meer, maar de stal is ook gemaakt met het oog op kostenbesparing en hergebruik. Hier omheen bouwden wij een nieuw systeem.” Het wordt snel duidelijk dat alle facetten van de huidige stalinrichting een belangrijke functie vervullen voor de veehouder, het grasland en de koeien.

Een bijzonder detail is dat de Jersey-koeien na het melken tijdelijk op de roosters worden vastgezet. De hekken rond de roosters worden tijdens het melken automatisch naar beneden gebracht. Hiermee wordt tijd en ruimte vrijgemaakt om dagelijks zo’n drie strobalen aan te brengen op de potstal met een verreiker en strooibak.

Ook de koe profiteert van de stal. De ronde stal biedt de gehoornde koeien veiligheid, want elkaar in de hoek drijven is niet langer een optie. Daarnaast is de stal thermisch efficiënt, met temperaturen van vijftien tot twintig graden, zelfs bij vriesweer. Dit komt door de composterende werking van stro en mest, waarbij micro-organismen organisch materiaal afbreken en warmte genereren.

Tekst en beeld: Annabel Klein Woolthuis