Bedrijfsspecifiek berekenen van de excretie met de Kringloopwijzer levert voor de Koeien & Kansen-bedrijven in 2018 minder voordeel op dan in 2017. De gemiddelde bedrijfsspecifieke stikstofproductie is ongeveer gelijk aan de forfaitaire productie. Bij toepassen van de bedrijfsspecifieke berekening in de KringloopWijzer besparen de bedrijven in 2018 gemiddeld 75 ton mestafvoer, terwijl in 2017 nog ruim 260 ton was.
Lager KringloopWijzervoordeel stikstof
Door gebruik te maken van de KringloopWijzer kunnen melkveebedrijven aantonen dat ze minder stikstof en fosfaat produceren dan de wettelijke forfaitaire excretienormen. Figuur 1 laat zien hoeveel voordeel de Koeien & Kansen-bedrijven en De Marke hebben gehaald bij de productie van stikstof bij de berekening met de KringloopWijzer b in plaats van de forfaitiare benadering. Figuur 1 laat zien dat het KringloopWijzervoordeel voor stikstofexcretie op de bedrijven in 2016 en 2017 ongeveer 5% is. In 2018 is er gemiddeld geen voordeel meer. Dat wil zeggen dat de bedrijfsspecifieke stikstofproductie in 2018 gemiddeld gelijk is aan de forfaitaire. In 2018 hebben 8 Koeien & Kansen-bedrijven een stikstofvoordeel bij gebruik van de Kringloopwijzer. Bedrijf 9 en 14 hebben met 11% het grootste stikstofvoordeel. Voor 8 bedrijven is het gebruik van de Kringloopwijzer nadelig als het om de excretie van stikstof gaat. Bedrijf 11 ondervindt met 16% het grootste nadeel wanneer het de Kringloopwijzer gebruikt voor de berekening van de stikstofexcretie.
Figuur 1: Voordeel toepassen KringloopWijzer (of: procentueel verschil bedrijfsspecifieke stikstofexcretie met forfaitaire excretie voor Koeien & Kansen-bedrijven (lagere bedrijfsspecifieke excretie uitgedrukt als positieve waarde).
Hogere bedrijfsspecifieke stikstofexcretie
Dat veel bedrijven in 2018 geen stikstofvoordeel meer hebben bij gebruik van de KringloopWijzer komt door de gestegen bedrijfsspecifieke excretie. Deze was in 2018 144 kg N/koe inclusief jongvee. In 2017 was deze nog 138 kg N/koe inclusief jongvee. In 2018 ging de veestapel minder efficiënt met stikstof om dan het jaar ervoor. Het RE-gehalte in het rantsoen is in 2018 met 4 g RE/kg ds toegenomen. Dit komt vooral omdat het RE-gehalte van vers gras in 2018 fors hoger was dan in 2017 (15 g RE/kg ds vers gras meer). Ook is iets minder maïs en iets meer graskuil gevoerd.
Omdat de melkproductie in 2018 met bijna 200 kg/koe is gestegen, nam de bedrijfsspecifieke excretie per 1000 kg melk iets minder toe dan de excretie per koe (excretie wordt over meer kg melk verdeeld). De excretie van stikstof per 1000 kg melk steeg van 15,1 kg N in 2017 naar 15,6 kg N in 2018. Een stijging van 4%. De forfaitaire stikstofexcretie per 1000 kg melk nam iets af (van 16 kg N/1000 kg melk in 2017 naar 15,7 kg N/1000 kg melk in 2018).
Wel meer voordeel bij fosfaatproductie
Figuur 2 laat zien dat het KringloopWijzervoordeel voor fosfaatexcretie in 2017 wel is toegenomen. Was de productie van fosfaat, berekend met de KringloopWijzer, in 2016 en 2017 nog respectievelijk 15 en 17% lager dan de forfaitaire excretie, in 2017 is het gemiddelde voordeel op de Koeien & Kansen-bedrijven verder opgelopen naar 18%. Op bedrijf 11 na, hebben alle Koeien & Kansen-bedrijven en De Marke een lagere fosfaatexcretie dan de forfaitaire normen. Het voordeel op bedrijf 9 loopt zelfs op naar 30% in 2018.
Figuur 2: Voordeel berekenen (of: procentueel verschil bedrijfsspecifieke fosfaatexcretie met forfaitaire excretie voor Koeien & Kansen-bedrijven (lagere bedrijfsspecifieke excretie uitgedrukt als positieve waarde).
Iets minder mest afvoeren
Omdat in de helft van de gevallen de bedrijfsspecifieke excretie van stikstof en fosfaat lager is dan de forfaitaire normen, kunnen deze bedrijven besparen op mestafvoer bij toepassen van de KringloopWijzer. Figuur 3 laat zien dat de gemiddelde mestafvoer op de Koeien & Kansen-bedrijven in 2018 ongeveer 1310 ton was bij toepassen van de forfaitaire normen. Bij de werkelijke excretie (berekenig met de KringloopWijzer) was dit 1235 ton. Dus gemiddeld genomen voerden de deelnemers75 ton minder mest af. Dit bij 4 kg N en 1,5 kg P2O5 per ton. Omdat de werkelijke stikstofexcretie (berekend met de KringloopWijzer) in 2018 in veel hoger was dan het forfait. Dit was in in 2017 nog anderom was, is de gemiddelde besparing op mestafvoer bij de excretieberekening met de KringloopWijzer ook lager dan in 2017 (was toen nog ruim 260 ton).Negen Koeien & Kansen-bedrijven hoeven in 2018 minder mest af te voeren omdat de werkelijke excretie van stikstof en fosfaat (bepaald met de KringloopWijzer) lager is dan het forfait. Bedrijf 1 en bedrijf 14 besparen elk bijna 650 ton mestafvoer wanneer de KringloopWijzer wordt gebruikt om de excretie te berekenen.
Zes Koeien & Kansen-bedrijven hebben geen voordeel bij het gebruik van de KringloopWijzer als het gaat om mestafvoer. Op deze bedrijven is de werkelijke stikstofexcretie hoger dan het forfait. Op de meeste bedrijven blijft het nadeel beperkt. Alleen het biologsiche bedrijf 11 moet 1000 ton meer mest afvoeren wanneer het de KringloopWijzer gebruikt bij het berekenen van de excretie.
Op bedrijf 4 is de werkelijke excretie nagenoeg gelijk aan de forfaitaire excretie. Bedrijf 8 hoeft geen mest af te voeren, niet bij de bedrijfsspecifieke benadering en niet met de forfaitaire benadering.
Figuur 3: Verplichte mestafvoer op Koeien & Kansen-bedrijven n 2018 bij toepassen forfaitaire productienormen en bij bedrijfsspecifieke berekening excretie met KringloopWijzer (weergave in tonnen mest bij een standaardgehalte van 4 kg N per ton en 1.5 kg P205 per ton).
Stikstof bij alle bedrijven beperkend
Omdat de Koeien & Kansen-bedrijven een steeds groter KringloopWijzervoordeel voor fosfaatexcretie halen en het gemiddeld voordeel voor stikstof in 2018 is verdwenen, is fosfaat in 2018 op geen enkel bedrijf meer bepalend voor mestafvoer.
Omdat stikstof op alle bedrijven bepalend is bij de berekening van de mestafvoer, zal een verdere stijging van het KringloopWijzervoordeel voor fosfaat op deze bedrijven niet leiden tot een lagere mestafvoer. Alleen een betere stikstofbenutting bij het vee en daardoor een verdere verlaging van de bedrijfsspecifieke stikstofexcretie zal op deze bedrijven tot minder mestafvoer leiden.
Bron: Koeien & Kansen
