Op biologische Kaasboerderij Ravenswaard gaat ruim de helft van de melk naar de kaas. Jaarlijks betekent dit dat er kaas wordt geproduceerd van zo’n 1,1 miljoen liter melk. Dat levert dus elk jaar zo’n 110.000 kilo aan kaas op. De Goudse kazen en kruidenkazen worden zowel aan huis en op de markt als aan groothandels verkocht. Sinds september 2020 worden de koeien gemolken door vier Lely A5 Astronaut melkrobots.
Sander en Janneke Litjens doen dit samen met de ouders van Sander: Gerard en Lies. Daarnaast hebben ze ook nog iemand fulltime in dienst en af en toe een medewerker op het bedrijf. Janneke en Lies maken samen de kaas en beheren de winkel die op donderdag, vrijdag en zaterdag geopend is. Gerard doet veel kaasonderhoud en staat 2 dagen per week op de markten in Utrecht en Nijmegen. Sander staat het liefst tussen de koeien en is dan ook altijd in stal te vinden. “Als we op vakantie zijn geweest, gaat hij meteen de stal in om even te kijken hoe het met de koeien is,” vertelt Janneke.
Op de boerderij wordt al zo’n 50 jaar kaas gemaakt. Toen Gerard Litjens het bedrijf van zijn ouders heeft overgenomen is hij hier vrij snel mee gestart. 30 jaar geleden hebben ze ook besloten om voortaan biologisch te boeren. Gerard was ervan overtuigd dat dit de weg was. Sander zit sinds 25 jaar in het bedrijf. Zij melken nu zo’n 200 koeien en hebben zelfs ooit 240 koeien gemolken. “We hebben de stal gebouwd in 2009 en gingen meer koeien melken. We gingen extra veel kaas maken, omdat er sprake van was dat het quotum eraf ging. Vanwege de peildatum was dit achteraf een goede keuze. We worden namelijk gequoteerd op de verkochte kilo’s kaas,” vertelt Sander.
“De praktijk bij de collega’s overtuigde ons dat de combinatie mogelijk is.”
Op dat moment werden de koeien nog in een kleine melkstal gemolken. Er konden maar 13 koeien tegelijk in. De helft van de melkingen werd overgenomen door twee personeelsleden. Dit kostte met 2 keer melken zo’n 9 uur per dag. “Dat is dus een serieuze kostenpost áls je het personeel al kunt vinden. Het was dus zeker een personeelskwestie. Nu kan ik het in principe alleen,” zegt de melkveehouder. Ook vinden Sander en Janneke het fijn dat ze nu met de kinderen op vakantie kunnen en het werk kunnen overlaten aan een jongen die geregeld helpt. Hij heeft mee opgestart en snapt de robots goed.
Toch was de keuze voor automatisch melken niet zomaar gemaakt. Als men verkeerde kaas maakt, merken ze het pas na 6 weken. Dan is de kaas al naar de groothandel en ligt het soms al in de winkels. Gerard kende een aantal boeren uit het westen die kaas produceren in combinatie met automatisch melken. “We zijn daar bij verschillende boeren gaan kijken. De praktijk bij de collega’s overtuigde ons dat de combinatie prima mogelijk is. De kwaliteit van de kazen bleef gewoon goed en ook aan de melk zag je geen verschil. Dat heeft ons over de streep getrokken,” besluit Sander. Uiteindelijk is de keuze in 2020 voor Lely gevallen omdat de kaasboeren in het westen ook allemaal met de Lely Astronaut melken.
“De koeien waren heel rustig en waren vrij snel gewend.”
De familie Litjens is blij met de flexibiliteit die het automatische melken heeft opgeleverd. ’s Morgens gaat de wekker later en ’s avonds is Sander eerder binnen. “Ik at eigenlijk nooit met het gezin. Dat kan nu wel en is erg gezellig,” vertelt de melkveehouder. De opstart is erg meegevallen volgens de familie Litjens. “De koeien waren heel rustig en waren vrij snel gewend,” zegt hij tevreden.
Ook aan de Discovery mestrobot waren de koeien bij Kaasboerderij Ravenswaard snel gewend. De koeien bleven rustig toen de robot is gaan rijden. Gelukkig, want een schone stal en schone koeien zijn belangrijk voor de kaas. “Ik kan het precies zien als de robot even heeft stilgestaan. De koeien krijgen smerigere poten en gaan daarmee in de box staan voordat ze gaan liggen. Dan gaan ze er met de uier op liggen en blijft er altijd wel wat zitten,” zegt de melkveehouder.
“Ze kijken dan bij de koeien, kalfjes en robots.”
De laatste jaren is de verkoop van kaas gegroeid bij Kaasboerderij Ravenswaard. Mensen zijn, vanwege de omstandigheden, meer thuis en vinden het dan leuk om kaas op tafel te zetten. Ook is men meer bereid om lokaal te kopen. De klantenkring is erg gevarieerd. Het zijn mensen uit Afferden en omgeving en uit de steden waar men op de markt staat. De familie Litjens stelt hun bedrijf open en gaat in gesprek met de klanten. “De mensen mogen hier op het bedrijf rondlopen. Ze kijken dan bij de koeien, kalfjes en robots. Men heeft eigenlijk geen idee hoe het werkt. Vooral de klanten op de markt in de stad niet,” lacht Janneke.
De familie is dus met veel mensen in gesprek en staat midden in de samenleving. Zij vinden het dan ook belangrijk om aan de verschillende eisen van deze samenleving te voldoen. Nadat al jaren biologisch geboerd wordt, zijn in 2020 ook 1.600 zonnepanelen geplaatst. Toevallig op dezelfde dag als de installatie van de melkrobots. “Wij produceren de kaas zo groen mogelijk. Dat vinden we erg belangrijk omdat we hier op de markt en bij onze winkel continu vragen over krijgen. Vooral Gerard vind het dan leuk om alles uit te leggen,” vertellen de melkveehouders.
