“De koeien vertellen ons wat er aan de hand is”

Melkveehouder Rob Roelofs en zijn ouders Jan en Nellie komen niet graag voor verrassingen te staan. Zeker niet als het om diergezondheid en vruchtbaarheid gaat. “We willen er kort op zitten en zo snel mogelijk actie ondernemen als het nodig is. Dat is één van de redenen dat we afgelopen zomer het monitoringssysteem van smaXtec in gebruik hebben genomen”, vertelt Rob Roelofs.

De familie Roelofs houdt in het Westeremden zo’n 330 melkkoeien met bijbehorend jongvee. In 2005 streken de melkveehouders vanuit het Gelderse Aerdt neer op het bedrijf in het wijdse Groningse Hogeland. In 2017 verrees er achter de bestaande stal uit 1997 een gloednieuwe ligboxenstal met een twee keer twintig rapidexit melkstal. Geleidelijk groeide het bedrijf naar de huidige 330 koppen tellende melkveestapel.

“Voorlopig is het doel door te groeien naar 350 koeien”, vertelt Rob Roelofs. De melkveehouder zet het werk op het bedrijf rond met zijn beide ouders met daarbij hulp van een aantal medewerkers op zzp-basis. Het landwerk op de 141 hectare kleigrond waarvan 27 hectare mais is en de rest gras, wordt grotendeels uitbesteed.

Meer grip op tochtwaarneming

Afgelopen voorjaar ging de melkveehouder op zoek naar een tochtdetectiesysteem. “De tussenkalftijd liep wat op. Ik had de indruk dat dit kwam omdat we hier en daar nog wel eens een tochtige koe misten. Daarom ging ik me oriënteren op tochtdetectiesystemen. Ik kwam daarbij in contact met Alfred van der Zijl van smaXtec. Hij legde mij uit hoe hun systeem werkt. Dit bleek nog veel verder te gaan dan tochtdetectie. Hoe meer ik er over hoorde en las, hoe interessanter ik het ging vinden. Ik heb met een aantal andere melkveehouders gebeld die het systeem ook hadden besluit om ook smaXtec te gaan gebruiken snel genomen”, vertelt Roelofs.

Alles van de koeien zien dankzij smaXtec-technologie

SmaXtec werkt met een zender in een bolus die in de netmaag van de koe wordt geplaatst. Dit kan al vanaf een leeftijd van tien tot elf maanden of een gewicht van 350 kilogram. In de koe verzamelt de bolus veel informatie. Activiteit, herkauwactiviteit, drinkwateropname en temperatuur worden doorlopend gemeten. Iedere tien minuten geeft de bolus gegevens door.

Via een app kan de melkveehouder de gegevens van alle koeien inzien en krijgt een signaal als er afwijkingen zijn. Zo is exact te volgen hoe het met de koe gaat. Door activiteit en lichaamstemperatuur te combineren, wordt bijvoorbeeld heel precies in beeld gebracht wanneer een koe tochtig is. Zelfs het ideale inseminatiemoment wordt voorspeld. Dit verhoogt de kans op een geslaagde bevruchting.

Ook een beginnende mastitis wordt snel ontdekt. Een mastitis wordt namelijk voorafgegaan door een typisch verloop van koortspiekjes. Zodra de melkveehouder dit ziet, kan hij ingrijpen en erger voorkomen. Volgens Alfred van der Zijl werken er momenteel in Nederland al zo’n zestig melkveehouders, zowel grote als kleine bedrijven, met de technologie van smaXtec.

Van praktisch niets naar heel veel data

Begin juli van dit jaar nam de familie Roelofs smaXtec in gebruik. De melkkoeien kregen allen een bolus ingebracht en in de stal werd een antenne geplaatst die de signalen van de bolussen opvangt en doorgeeft naar de computer. Roelofs installeerde de app op de telefoon. Binnen 24 uur gaven de bolussen de lichaamstemperatuur door en na tien dagen waren alle gegevens van de koeien beschikbaar.

Best een spannende tijd vond de melkveehouder. “Het is toch een hele investering die je doet. Ik had er zeker vertrouwen in maar was heel benieuwd wat we van onze koeien te zien zouden krijgen. Zo heb je niks en zo heb je ineens een heleboel data. Gelukkig was er goede begeleiding vanuit smaXtec en werden we goed voorbereid op wat er op ons af ging komen. In het begin moet je de informatie wel wat sorteren, want je moet wel door de bomen het bos blijven zien.”

Inmiddels is de tussenkalftijd op het bedrijf al met 25 dagen gedaald. Het valt de melkveehouders op dat er veel minder tochtigheid gemist wordt. “Koeien die we zelf niet tochtig zagen, worden door het systeem feilloos aangegeven. Op een gegeven moment was het aantal koeien dat op een dag tochtig gemeld wordt zo hoog, dat mijn vader aan mij vroeg op ik ze soms tochtig gespoten had. Maar eerder waren er kennelijk ook wel zoveel koeien tochtig, alleen zagen we het niet.”

Direct kunnen ingrijpen bij mastitis

Roelofs merkt dat hij met smaXtec ook mastitiskoeien snel en duidelijk in beeld krijgt. “Het systeem laat mij precies zien welke koe mastitis heeft of daar tegenaan zit. Voordat we gaan melken weet ik welke koeien extra in de gaten moeten worden gehouden en zo nodig moeten worden behandeld. Zo kun je problemen in een heel vroeg stadium aanpakken en erger voorkomen. Ik heb er echt al een aantal koeien tussen gehad die ik zonder het systeem had gemist.”

“Vroeg ingrijpen voorkomt erger en helpt ook om het antibioticagebruik naar beneden te krijgen. Bij mastitis is de eerste klap een daalder waard. We kunnen bijvoorbeeld ook snel zien of een behandeling aanslaat of niet. Uiteindelijk willen we naar nul procent mastitis. Daar werkten we al hard aan, bijvoorbeeld met diepstrooiselboxen met zand. Het smaXtec-systeem levert ook een goede bijdrage aan verbetering van de uiergezondheid.”

Afkalfmoment beter in beeld met smaXtec-systeem

Nu Roelofs over smaXtec beschikt, heeft hij heel nauwkeurig in beeld wanneer een koe gaat afkalven. Dit moment wordt vastgesteld omdat vijftien uur voor afkalven een heel typische temperatuurdaling te zien is.

Volgens de melkveehouder is de precieze voorspelling van het afkalfmoment heel handig en heeft het ook zijn voordelen voor de diergezondheid en de melkproductie. “Je kunt er blindelings op vertrouwen. We weten nu precies wanneer we de koeien uit het koppel moeten halen en in het strohok moeten zetten. Zo verblijven ze niet langer in het strohok dan nodig is. Dat is beter voor de uiergezondheid. Het is ook wel eens voorgekomen dat het systeem aangaf dat er een koe moest afkalven terwijl wij zelf nog weinig aan de koe zagen. Normaal gesproken hadden we haar nog niet apart gezet. Nu wel, en terecht. Want de voorspelling kwam uit. Dit geeft veel meer rust, voor jezelf maar ook voor de koeien. Je doet geen onnodige groepswisselingen. Want die geven onrust. Dat kun je duidelijk terugzien aan de herkauwactiviteit.”

Roelofs vertelt dat hij de koeien na het afkalven nu goed in de gaten kan houden. “Een goede start is belangrijk. Ik let goed op de herkauwactiviteit. Blijft deze achter, dan is er iets aan de hand. Is de koe koortsvrij en aan het herkauwen? Dan gaat ze zo snel mogelijk in het koppel, dus zo kort mogelijk in het strohok.”

‘Alleen al vanwege werkplezier is smaXtec een succes’

De melkveehouder vindt het nog te vroeg om te zeggen of zijn investering in smaXtec rendabel is. “Maar ik verwacht het wel. Je ziet nu zoveel dingen die je eerder niet zag en waar je naar kunt handelen. Een koe kan niet praten. Maar nu vertelt ze ons wel precies wat er aan de hand is. Belangrijk vind ik ook dat we nu veel meer grip op de koeien hebben. Als je achter de feiten aanloopt, gaat het ten koste van het werkplezier. En dat is ook al heel veel waard.”

Gloednieuw: TruAdvice-technologie

Met de wereldwijd unieke TruAdvice-technologie geeft smaXtec nu indicaties van vermoedelijke mastitisgevallen op basis van kunstmatige intelligentie. Zo verhoogt u de gezondheid van uw veestapel en daarmee het succes van uw bedrijf.

Lees meer