Nederland produceert te veel mest. Met desastreuze gevolgen voor natuur, milieu en grondgebonden melkveehouders. Staatsecretaris Van Dam van het ministerie van Economische Zaken probeerde om met een stelsel van fosfaatrechten de groei van de melkveehouderij in te perken. De Europese Commissie schiet dit voorstel nu af en eist van Nederland dat sneller hardere maatregelen worden getroffen. Natuur- en milieuorganisaties zijn blij met het ingrijpen van de Europese Unie en benadrukken dat de melkveehouderijsector verantwoordelijkheid moet nemen.
Vorige maand was het oordeel van het Planbureau voor de Leefomgeving duidelijk: intensivering in de landbouw is doorgeschoten en ons milieu betaalt de prijs. Wettelijke normen voor de kwaliteit van lucht, water en bodem worden overschreden. In natuurgebieden verdwijnen plantensoorten vanwege de invloeden uit omliggend landbouwgebied. Op boerenland zelf zijn weidevogels zeldzaam geworden. Koeien verdwijnen uit de wei. Schaalvergroting in de landbouw leidt tot kaalslag van ons landschap.
De Europese Unie eist van Nederland nu maatregelen. Het systeem van fosfaatrechten dat door Van Dam werd voorgesteld is ‘too little, too late’, aldus Europa. De melkveehouderij moet eerst orde op zaken stellen door voor het einde van 2017 onder de afgesproken grens van fosfaat komen. Vanaf 2018 mag de melkveehouderij dan in toom worden gehouden met een systeem van fosfaatrechten. Het overschot aan fosfaat wordt veroorzaakt door een te grote veestapel die te veel mest produceert.
Gisteren stuurde Van Dam een brief aan de Tweede Kamer waarin hij de eisen van de Europese Commissie toelicht. “De Europese Unie zegt: geen tijd te verliezen” aldus Teo Wams, directeur Natuurbeheer bij Natuurmonumenten, namens de natuur- en milieuorganisaties. “Het is een stevige waarschuwing aan het adres van onze staatssecretaris. Beschamend dat de Europese Unie nu moet optreden als de laatste hoeder van ons natuur- en milieubeleid, omdat overheid en sector het zo sterk hebben laten afweten. Europa dwingt ons tot de ontwikkeling van een melkveehouderij waarin duurzaamheid en grondgebondenheid uitgangspunten zijn. Dat is hoognodig, want tot dusver werden onvoldoende stappen gezet.”
De staatssecretaris zegt zelf machteloos te staan en kijkt voor maatregelen naar de sector. “Gevaarlijk”, aldus Nol Verdaasdonk, directeur van de Brabantse Milieufederatie. “Deze situatie is juist ontstaan doordat de sector geen opvolging gaf aan gedane toezeggingen. De staatssecretaris mag geen middel schuwen om orde op zaken te stellen.” “De sector, FrieslandCampina en de zuivelindustrie, maar ook boerenorganisatie LTO Nederland zullen nu moeten laten zien wat ze waard zijn”, zegt Wams. “Het toekomstperspectief van de grondgebonden melkveehouderij in Nederland staat op het spel. Dat is een melkveehouderij waar ook wij als natuur- en milieuorganisaties achter willen gaan staan. De slogan van onze grootste zuivelcoöperatie is: het zit in onze natuur. Die slogan zullen we nu samen moeten gaan waarmaken.”
Als de melkveehouderij in 2017 onder het fosfaatplafond komt, dan kunnen fosfaatrechten vanaf 2018 de sector beheersbaar houden. Natuur- en milieuorganisaties roepen politici op het wetsvoorstel verder aan te passen en fosfaatrechten niet vrij verhandelbaar te maken. Dat is essentieel voor een duurzame en grondgebonden melkveehouderij in de toekomst."
