De komende tijd krijgt de agrarische sector aan de ene kant te maken met een veranderende consument: in Nederland en West-Europa ligt de focus steeds vaker op gezonde en duurzame voeding. Dit betekent minder vlees en betere kwaliteit groente en fruit. Aan de andere kant vraagt de rest van de wereld om meer, maar ook betaalbare voeding.
Vooral Azië is een groeiende markt. Voor 2017 en 2018 is met name de politieke arena in Europa belangrijk: de Brexit en de verkiezingen in een aantal Europese landen kunnen het huidige positieve klimaat veranderen. ABN AMRO verwacht voor dit jaar de hoogste economische groei in tien jaar. De groei wordt breed gedragen: de werkloosheid neemt verder af, de lonen nemen toe en het consumenten-vertrouwen laat een stijgende lijn zien. Dit stimuleert de consumentenbestedingen. Maar ook de export neemt verder toe. En dat is goed nieuws voor de agrarische sector, die sterk exportgedreven is. Maar hoewel de verwachtingen positief zijn, zijn de risico’s niet verdwenen.
Zuivel: alles in het teken van fosfaatplafond
De afgelopen jaren stonden in het teken van de lage zuivelprijs. En ook in 2016 daalde de prijs nog, maar medio 2016 was er sprake van herstel. Niet alleen de grondstofprijzen herstelden zich, ook de uitbetaalde melkprijs nam toe. De zuivelprijs stabiliseerde begin 2017 op een niveau dat voor veel melkveebedrijven kostendekkend is. De oorzaak van het herstel was een daling van het mondiale aanbod van melk en doordat de EU door middel van interventie maatregelen nam om de melkcrisis het hoofd te bieden.
Wij verwachten dat de melkprijs in de tweede helft van dit jaar langzaam doorstijgt. De mondiale vraag naar zuivel groeit en de balans tussen vraag en aanbod is verbeterd. De markt voor melkeiwitten staat nog wel onder druk, mede door de interventievoorraden die boven de markt hangen. Boter daarentegen kent een zeer sterke vraag en de prijs van melkvet is erg hoog. De bewustwording van de consument heeft hier mee te maken: de realisatie dat echte boter wellicht niet zo ongezond is als gedacht, zorgt voor een hogere vraag naar boter.
Voor 2017 verwacht ABN AMRO een stijging voor de prijs van melk met 15% en een daling van de productie met 3%. De uitwerking van het fosfaatreductieplan in Nederland heeft tot gevolg dat de productie afneemt. Daarbij is 2017 een opmaat voor 2018. De productie zal in 2018 verder dalen met eenzelfde percentage (3%).
Door softe Brexit nog groei in 2017
ABN AMRO verwacht dat in het Verenigd Koninkrijk voor 2017 en 2018 de groei lager zal liggen dan in 2016, maar van een recessie zal geen sprake zijn. Voor het pond verwacht ABN AMRO in 2017 een stabilisering, maar als in 2018 de gevolgen van een Brexit duidelijker zullen worden, zal het pond naar verwachting weer dalen. Of en in welke mate de Brexit invloed heeft op de export van landbouwproducten naar het VK is van verschillende factoren afhankelijk. Allereerst natuurlijk de koers van het pond, maar ook de consumentenbestedingen in het VK en ten slotte hangt veel af van het verloop van de onderhandelingen. Vooralsnog gaan we uit van een softe Brexit, waarbij de onderhandelingen relatief soepel verlopen en de verhoudingen tussen de EU en het VK positief blijven. Dit betekent dat de invloed van een Brexit voor 2017 beperkt zal zijn, maar in 2018 zal er meer onzekerheid komen.
Verkiezingen Frankrijk en Duitsland vormen een risico
Net zo belangrijk als wat er in het Verenigd Koninkrijk gaat gebeuren is wat er in Duitsland en Frankrijk gaat gebeuren, nu de verkiezingen voor de deur staan. De Duitse economie staat er goed voor, maar grote hervormingen van de Duitse economie zijn uitgebleven, waardoor de vraag ontstaat wat er gaat gebeuren na de Duitse federale verkiezingen in september dit jaar. Ook in Frankrijk zijn er dit jaar verkiezingen. De Franse economie blijft wat achter ten opzichte van een aantal andere landen in Europa en de Franse verkiezingen zullen spannend worden. Het rechts-populistische Front National is volgens de peilingen populair. Zij pleiten voor het uittreden uit de EU. De kans dat zij de grootste partij worden is vooralsnog klein. Maar het anti-Europese sentiment in Europa is onmiskenbaar.
