Met een luide knal werd op donderdagmiddag 20 april de biogashub ‘Oxe geeft gas’ in gebruik genomen. Vijf melkveehouders uit de buurtschap Oxe bij Deventer leveren samen biogas aan GD en ForFarmers in Deventer. Een mix van circulariteit, innovatie en samenwerking waardoor mest beter wordt verwaard en energie uit andere bronnen kan worden bespaard.
Het balletje voor ‘Oxe geeft gas’ kwam zo’n zes jaar geleden aan het rollen bij de bouw van de nieuwe stal van melkveehouder Hans Nijkamp. “Ik heb toen gekozen voor een dichte vloer, want ik wilde aan de slag met mestraffinage, elektriciteit opwekken en stikstof strippen. Toen kwam vanuit de industrie de vraag naar biogas en ben ik me daar verder in gaan verdiepen.”
Samen voldoende schaalgrootte voor biogashub
Om biogas rendabel te kunnen leveren is voldoende schaalgrootte essentieel. Dan moet je al snel denken aan 500 koeien. Daarom vroeg Nijkamp ook andere melkveehouders uit de buurt om mee te kijken naar de kansen voor levering van biogas. Van de circa 25 veehouders die belangstelling toonden, bleven er vijf over die concreet mee wilden doen. Deze melkveehouders, die elk zo rond de 150 koeien hebben, zijn nu samen met drie toeleveranciers van de biogasinstallaties de aandeelhouders van ‘Oxe Geeft Gas’.
In 2017 werd de eerste vergunning afgegeven en de eerste SDE-subsidie toegezegd. Ondertussen moest er wel worden gezocht naar afnemers. Dat was op dat moment niet gemakkelijk, want de energieprijzen lagen destijds in vergelijking met nu heel laag.
GD en ForFarmers afnemers
Royal GD uit Deventer was de eerste partij die interesse toonde in het gas dat de melkveehouders gingen produceren. “Innovatie staat bij ons hoog in het vaandel”, verklaart directeur Kris van Malderen van de diergezondheidsorganisatie. “Ook werden we enthousiast om samen met veehouders iets te doen. Zij zijn onze klanten. Voorts speelt het lokale aspect. Wij verwarmen nu ons kantoor in Deventer met biogas uit Oxe. Hoe lokaal kun je het krijgen?”
De tweede afnemer werd ForFarmers. De veevoerproducent gebruikt het biogas in de productie van veevoer op haar locatie in Deventer. “Wij willen graag verduurzamen, maar dat doe je niet alleen”, vertelt CEO Pieter Wolleswinkel van ForFarmers. “Samen sluiten we kringlopen en werken we aan een duurzame toekomst. Wij vinden het heel bijzonder dat we nu brokken persen met behulp van energie die boeren leveren. Dit initiatief is een pareltje voor verduurzaming van de landbouw.”
Pijpleiding biogashub onder de A1 door
Om het biogas bij de beide afnemers te krijgen, werd er een pijpleiding aangelegd vanuit de biogashub in Oxe, onder de A1 door naar het bedrijventerrein in Deventer, waar GD en ForFarmers gevestigd zijn. Het gas van de vijf deelnemende bedrijven komt samen op het bedrijf van deelnemer Lennard Lamberts, waarna het via de pijpleiding naar Deventer gaat. “Het scheelt dat de pijpleiding voor een groot deel door eigen grond gaat. Daar waar we door grond van gemeente of Rijkswaterstaat moesten, was vooraf wel het nodige overleg nodig. Maar uiteindelijk is het voor elkaar gekomen”, vertelt Lamberts.
Voor een optimaal vergistingsproces moet de mest zo vers mogelijk zijn. Initiatiefnemer Nijkamp had zijn stal hierop ingericht. Bij de andere melkveehouders moesten nog aanpassingen worden gedaan. Lamberts creëerde bijvoorbeeld een dichte vloer door de roostervloer dicht te leggen met rubbermatten en de mest door twee collectors naar een verzamelput te laten brengen. Ieder uur wordt de put geleegd en gaat de mest de vergister in.
“Boerensector lost het met elkaar op”
Leverancier van de biogasinstallaties op de bedrijven in Oxe is CCS Energieadvies uit Deventer. CCS is samen met Milieu Systemen Tiel en aannemersbedrijf Gerrit Flierman en de vijf melkveehouders één van de acht aandeelhouders in de BV. René Cornelissen van CCS is blij met hoe de zaken in Oxe gelopen zijn. “Het was aanvankelijk een uitdaging om afnemers voor het gas te vinden. Maar je ziet ook hier dat de boerensector het met elkaar oplost. De bouw ging soepel en ik ben blij te constateren dat we tot nu toe geen denkfouten hebben gemaakt.”
Volgens Cornelissen staan we aan de vooravond van de ontwikkeling van meer biogashubs. “Dit is de tweede die we aangelegd hebben na Noord Deurningen. Ik verwacht dat we over twee à drie jaar tien tot vijftien van deze hubs in Nederland hebben. Dit hadden we een paar jaar geleden niet verwacht. Maar doordat iemand in Rusland de kraan dichtdraaide, heeft de energietransitie hier een boost gekregen.”
Tekst: Gerben Hofman
Beeld: Gerben Hofman en Oxe Geeft Gas
