Het duurt nog even voordat het zomer is in Nederland, maar zodra het weer beter wordt, weten we ook dat dit uitdagingen zoals uierontstekingen met zich mee zal brengen. Uierontsteking wordt tijdens de warme zomermaanden vaker veroorzaakt door coliforme bacteriën, zoals E. coli en Klebsiella. Beide kiemen veroorzaken doorgaans een ernstige mastitis met een (dood)zieke koe tot gevolg. Lees hier wat u nu al kunt doen, om ernstige mastitis in de zomer te voorkomen.
Ondanks de vele inspanningen om de uiergezondheid van de melkkoeien op het bedrijf te verbeteren, blijft mastitis voor komen. Met name een coliforme mastitis brengt veel frustratie en kosten met zich mee. Op warme zomerdagen is het risico op het ontstaan van een coliforme mastitis verhoogd. Om het risico op het krijgen van een mastitis te verkleinen zijn managementmaatregelen van belang. Hierbij kan gedacht worden aan het verlagen van de infectiedruk, maar ook aan het verbeteren van de weerstand van de koe.
Afweer
We weten allemaal dat een betere afweer een lager risico op ziekte betekend. Het eerstelijns afweermechanisme van de koe wordt gevormd door de huid en slijmvliezen. Een goede (uier/speen) huid draagt dan ook bij aan vermindering van infecties. Ook de slotgaten van de koe vallen onder het eerstelijns afweermechanisme. Zorg er daarom ook voor dat de slotgaten gesloten zijn wanneer koeien in de ligbox gaan liggen. Na het melken blijven de slotgaten namelijk nog gemiddeld 45 minuten openstaan. Door koeien na het melken tijdelijk vast te laten staan of de ligboxen tijdelijk af te sluiten met een touw, hebben de slotgaten de tijd om dicht te gaan voordat de koe gaat liggen. Speenpuntvereelting kan er voor zorgen dat slotgaten niet goed kunnen sluiten. Als meer dan 10 % van het koppel speenpuntvereelting heeft, is het zaak om de werking van de melkmachine eens na te lopen.
Wanneer een bacterie door deze eerstelijns afweermechanisme is gekomen, dan spelen de afweercellen van de koe die zich in het bloed en weefsels bevinden, een grote rol. Stress, waaronder hittestress, zorgt voor onderdrukking van het immuunsysteem van de koe, waardoor het vermogen om een infectie adequaat bestrijden, afneemt (2). Ook een negatieve energiebalans heeft effect op de afweer van de koe, doordat neutrofielen, een belangrijke afweercel bij het voorkomen van (uier)infecties, minder goed hun werk kunnen doen. Voldoende vers en smakelijk voer aanbieden, is belangrijk om de koe aan het vreten te houden en de negatieve energiebalans zo laag mogelijk te houden. Denk daarbij ook aan de watervoorziening. Toegang tot voldoende schoon en fris water, zal de voeropname van de koe stimuleren.
Mastitis
Wanneer bacteriën toch de kans krijgen om een uierontsteking te veroorzaken, hangt de ernst van infectie vaak af van de mate en snelheid waarmee het immuunsysteem van de koe kan reageren. Zoals eerder beschreven, hebben stress en een negatieve energiebalans een negatieve invloed op het immuunsysteem, maar ook andere ziektes kunnen een verminderde reactie van het afweersysteem veroorzaken. Afhankelijk van de immuun status van de koe kunnen de verschijnselen van een uierontsteking acuut tot minder acuut zijn. Hoe sneller de koe bepaalde cellen van het immuunsysteem kan mobiliseren, hoe sneller een beginnende infectie opgeruimd kan worden en hoe minder heftig de verschijnselen van de uierontsteking zullen zijn.
Vaccinatie
Vaccinatie zorgt voor een zo optimaal mogelijk functioneren van het immuunsysteem. Startvac® is een vaccin werkzaam tegen mastitis veroorzaakt door E. coli, Klebsiella, S. aureus en CNS infecties. Vaccinatie met Startvac® heeft wat betreft E. coli en Klebsiella mastitis vooral invloed op de heftigheid van de infectie. Uit een onderzoek onder ruim 3000 koeien, bleek dat de ernst van de infectie daalde met 50% en ook de afvoer van koeien daalde met 30% (1). Deze resultaten worden ook in Nederland door met Startvac® vaccinerende veehouders gezien. Van de met Startvac® vaccinatie gestarte veehouders is 90% tevreden over de resultaten bij de jaarevaluatie en blijft dus vaccineren!
Om aankomende zomer een goede afweer door vaccinatie te hebben, is het van belang dat u op tijd begint met het vaccineren van uw dieren, zodat het immuunsysteem van de koe voldoende tijd heeft om afweercellen te maken. Overleg daarom nu met uw dierenarts of vaccineren met Startvac® zou passen op uw bedrijf, zodat ook uw koppel deze zomer goed beschermd is!
- A.J. Bradley et al., 2015. An investigation of the efficacy of a polyvalent mastitis vaccine using different vaccination regimens under field conditions in the United Kingdom, J. Dairy Science, 98:1-15.
- 2) Burvenich, V. van Merris, J. Mehrzad, A. Diez-Fraile and. L. Duchateau, 2003. Severity of E. coli mastitis is mainly determined by cow factors. Vet. Res (34): 521-564.
