Sojaschroot, meest aangeduid als soja, is een belangrijk bestanddeel van onze veevoeders. Binnen Europa wordt veel onderzoek gedaan naar alternatieven voor soja afkomstig uit verre landen. Is soja van eigen bodem een oplossing?
Dat we veel eiwitten in de vorm van soja moeten invoeren in Europa vanuit de Verenigde Staten en Zuid-Amerika is voor velen een steen des aanstoots. Weten de critici wel waarover het gaat?
Europese soja
De Europese Unie is slechts voor acht procent zelfvoorzienend in soja. Dankzij de verdeling van granen en allerlei bijproducten zoals sojameel, is de EU voor 127 procent zelfvoorzienend in varkens. Voor granen en voor pluimveevlees is dat 112 procent, voor eieren 106 procent, voor zuivel 103 procent en voor witte suiker 93 procent. De EU voert 34 miljoen ton soja in waarvoor elf miljoen hectare nodig zijn. Daarvan bestaat een goede 60 procent uit sojameel en een kleine veertig procent uit sojabonen die in Europa worden verwerkt. Het bijproduct is eveneens sojameel. Van de ingevoerde soja komt 15,9 procent uit de VS, 43,8 procent uit Brazilië, 22,4 procent uit Argentinië en 7,3 procent uit Paraguay. Ter vergelijking, de graanexport van de EU is goed voor dertien miljoen ton waarvoor vier miljoen hectare nodig zijn.
Het EU-sojabonenareaal voor 2023 wordt op 1,1 miljoen hectare geschat. In de VS is dat 3,2 miljoen hectare. In continentaal Europa zou in 2023 5 miljoen hectare geteeld worden, wat vooral te danken is aan 23 procent groei in Oekraïne tot 1,84 miljoen hectare. De Europese sojaboonoogst zou in 2023 11 miljoen ton bedragen, die van de EU 3,2 miljoen ton. Dat is uiteraard uitsluitend non-ggo-soja. In Brazilië wordt in 2023 154 miljoen ton soja geoogst tegen 156 miljoen ton in 2022. Van de 154 miljoen ton is 4 miljoen ton non-ggo-soja. In de VS werd in 2022 116 miljoen ton geoogst, in Argentinië 25 miljoen ton, in China 20 miljoen ton, in India 12 miljoen ton en in Europa 10 miljoen ton. Nog meer sprekende cijfers: in de EU is één procent van het landbouwareaal gebruikt voor sojaproductie, in Brazilië 46 procent, in Argentinië 43 procent en in de VS 33 procent.
We zijn dus erg afhankelijk van soja-import. Bovendien moet men rekening houden met het feit dat de geïmporteerde soja uit Brazilië, de VS en Argentinië meer eiwitten bevatten. Braziliaanse en Indische sojameel haalt een eiwitgehalte van 48 tot 49 procent, die van Oekraïne en de Balkan 46 procent. Bij ons ligt dat nog lager. China is met 98 miljoen ton de grootste soja-invoerder, gevolgd door de EU met 34 miljoen ton en India met 10 miljoen ton. Die soja-invoer is vooral bestemd voor veevoeding.
De sojaproductie in Europa is sinds 2012 wel gestegen van 4,5 miljoen ton tot 10 miljoen ton in 2022. Het potentieel zou 15 miljoen ton zijn, een stijging met 50 procent. Oekraïne is met 3,7 miljoen ton de grootste Europese producent, gevolgd door Rusland met 3,4 miljoen ton, de EU met 2,2 miljoen ton en Servië met 0,4 miljoen ton.
De hoogste productiviteit wordt in Europa bereikt in Italië met 3,06 ton/ha. In Oostenrijk is dat 2,94 ton/ha, in Servië 2,74 ton/ha, in Frankrijk 2,55 ton/ha en in Oekraïne 2,32 ton/ha. Bio-soja vinden we vooral in Oostenrijk waar 37 procent van de sojaproductie (32.000 hectare) biologisch is. Italië is met 967.000 ton de grootste EU-producent, gevolgd door Frankrijk (440.000 ton), Roemenië (332.000 ton), Oostenrijk (250.000 ton) en Kroatië (248.000 ton).
In de EU is er een vraag van 6,7 miljoen ton non-ggo-soja, waarvan 4,7 miljoen ton in de vorm van sojameel. Van de non-ggo-soja komt 1 miljoen ton uit Oekraïne, 1,5 miljoen ton uit Brazilië, 2,7 miljoen ton uit de EU zelf en 1,5 miljoen ton uit andere landen zoals de VS, Argentinië en andere.
De beste eiwitsamenstelling
Voor de veevoeding worden de bijproducten van sojaolie gebruikt. Het gaat om sojaschroot, meestal verwerkt tot sojameel. Het bevat veel en goed eiwit waarvan er in Europa een tekort is. Dieren zoals varkens en pluimvee, maar ook rundvee hebben de eigenschap dit eiwithoudend sojameel, dat voor de humane voeding niet zo geschikt is, om te zetten tot hoogwaardig dierlijk eiwit.
Van alle plantaardige eiwitten is de eiwitsamenstelling van soja de enige die ‘volledig’ is, dit wil zeggen dat soja alle essentiële aminozuren bevat. Bovendien is soja goed verteerbaar en rijk aan vitaminen en mineralen.
Tekst en beeld: Jef Verhaeren
Je hebt zojuist een artikel uit de Pluimveekrant gelezen
Wil je het hele artikel lezen? Met een gratis abonnement ontvang je de mooiste artikelen en reportages thuis op de mat.
Iedere editie staat weer vol met uitgebreide bedrijfsreportages die een goed beeld van de sector geven. In deze reportages maak je kennis met ervaringen, toekomstvisies, vakmanschap en management van mede-pluimveehouders.
Meld je direct aan voor een gratis jaarabonnement en ontvang vijf keer per jaar het laatste nieuws!
