Boter kunnen we maken van wei. Dat levert weiboter op met een andere smaak dan gewone boter. Die zou ook minder vet zijn, en ze heeft een opvallend milieuvriendelijk imago.
Als we kaas bereiden, komt er wei vrij. In die wei zit nog wat vet: de zogenaamde weiroom. Die bevat minder vet dan gewone room, die vroeger ook soms ‘zoete room’ werd genoemd. Wel, die weiroom kunnen we afzonderen, bijvoorbeeld met een centrifuge. Of door even te wachten en de room af te scheppen die na enige tijd komt bovendrijven. Daarvan kunnen we dan weiboter maken.
0,3 kilo boter
Weiboter bereiden is eigenlijk een grotendeels verloren gegane kunst. Boeren die in het verre verleden kaas maakten, bereidden wel eens boter van hun wei. Makkelijk was dat niet. De wei werd snel zuur, er kwamen allerlei bacteriën in en het vet werd ranzig. Weiboter stond dan ook bekend als minder kwalitatief dan echte roomboter. Bovendien was ze slechts korte tijd houdbaar. Sedertdien kreeg het Westen steeds meer overvloed aan goedkope, kwaliteitsvolle voedingswaren. Weiboter leek daar niet in te passen, alleen al omdat het veel moeite kost die te maken. Stel je voor: van 100 kilogram wei, met vetgehalte tussen de 3,50 à 8,75 procent, kunnen we slechts 0,3 tot 0,4 kilo weiboter maken.
Vaak smaakt weiboter een beetje zoetzuur en kaasachtig.
Nieuwe kansen voor weiboter
Ondanks alles, is er nog steeds weiboter te verkrijgen. Meer nog: vandaag zijn er meer mogelijkheden dan enkele decennia geleden om er een succes van te maken. Onder meer zijn er de technische kennis en mogelijkheden, die het makkelijker maken kwalitatieve weiboter te maken. Maar er is meer.
Velen beschouwen weiboter vandaag als gezonder dan gewone omdat die minder vet bevat. Dezer dagen heeft ze ook een milieuvriendelijk imago, want het is een manier om hoogwaardig gebruik te maken van de wei. Tot op vandaag is het niet altijd makkelijk daar afzet voor te vinden, zodat wei soms zelfs in de trog van varkens terechtkomt, in een beerput, of in een afvalstroom.
Verschil met roomboter
De weiboter van vandaag verschilt door de band genomen nog steeds van gewone roomboter. Vaak smaakt ze een beetje zoetzuur en kaasachtig, soms ook een beetje pikant. Als we bij de kaasbereiding zout gebruikten vóór de wei was verwijderd, kan ze ook wat zoutig smaken. Voorts glanst ze minder dan gewone boter.
Velen beschouwen weiboter vandaag als gezonder en milieuvriendelijk dan gewone.
Soms, al kost dat wat extra moeite, verschilt weiboter weinig van gewone boter. Zeker als het eigenlijk geen honderd procent zuivere weiboter is omdat bij de bereiding niet alleen weiroom, maar ook gewone room is gebruikt.
Gebruik van Weiboter
Weiboter kunnen we gebruiken voor zowat hetzelfde als gewone boter. Volgens sommigen kan het minder goed tegen verhitten. Soms wordt het gebruikt bij bakken van broden: dat geeft ze een zachtere korst en wat fijnere textuur dan met gewone boter. Ook wordt er soms snoep van gemaakt.
Messmor & Quick’s
In Zweden is het product tot op vandaag in veel winkels te krijgen. Het heet daar ‘messsmor’. ‘Mess’ betekent wei, ‘smor’ staat voor boter. De consistentie is die van smeerkaas, de kleur beige en de smaak doet denken aan smeerkaas, karamel en vanille. Zweden eten het soms als broodbeleg. Ze serveren het ook graag bij smörgåsbord, een traditionele Zweedse feestmaaltijd uit vier gangen die ze als buffet op een tafel presenteren. Ook gebruiken ze messsmor als ingrediënt om daar een saus, messmörssky genaamd, van te maken.
In Engeland vinden we het merk Quicke’s. Zij maken kaas: cheddar. Ze hebben intussen een commerciële kans gezien door van hun wei weiboter te maken – als ze die produceren, gebruiken ze weliswaar ook gewone room. Die boter maken ze deels met de hand. Ze is erkend door de Slow Food Movement, een beweging die zich afzet tegen de industriële productie van voedsel, en vooral tegen fast food. De Slow Food Movement breekt een lans voor lokale en traditionele voeding. Weiboter past in dat concept.
Dit artikel is afkomstig uit het vakblad Melkveebedrijf. Meer lezen? Klik hier!
