In de serie 'Data in het boerenbedrijf' is de boer aan het woord over de uitdagingen van deze tijd. Wat doe je met al die data in het boerenbedrijf, wat gaat er veranderen, wat levert het je op en voor welk probleem is JoinData de oplossing? In deze aflevering komt melkveehouder Doeschot aan het woord.
In het melkveebedrijf van Bert ten Doeschot in Hengelo worden al generaties lang koeien gemolken. Bert wijst een deel van de stal aan dat stamt uit de jaren ’70, en een aangebouwd stuk uit de jaren ’80. Een melkrobot heeft hij nog niet, hij heeft andere keuzes gemaakt. Toch gaat er al behoorlijk wat data in zijn bedrijf om. Als lid van de Raad van Commissarissen van FrieslandCampina was hij in 2015 betrokken bij de start van het project SmartDairyFarming, wat nu JoinData heet.
Jaren daarvoor was Bert lid van de Inforaad bij CRV, toen al was men bezig met beter overzicht krijgen in je eigen data. Hij constateert dat de sector nu echt het belang van data begint in te zien en dat het een steeds grotere rol gaat spelen. Dat blijkt voor hem ook uit het opstarten van SmartDairyFarming, in eerste instantie door drie grote partijen. ‘Al snel bleken er meer bedrijven geïnteresseerd te zijn en onlangs is ook Rabobank aangesloten’, vertelt Bert enthousiast, ‘dus het krijgt nu vorm!’
"Veel veehouders hebben nog geen idee van de waarde die data heeft. Ontzorgd worden is voor de meeste collega's veel belangrijker"
Veel veehouders hebben volgens Bert echter nog geen idee dat data waarde heeft. ‘Ontzorgd worden is voor de meeste collega’s veel belangrijker. Bijvoorbeeld het makkelijk kunnen beheren van machtigingen. Dat je niet meer je wachtwoorden hoeft te geven aan de boekhouder, of in een map moet bewaren, dat heeft meerwaarde.’ Maar er is veel meer mogelijk. Sensoren meten de activiteit van dieren en ook de krachtvoercomputer heeft sensoren. Met deze sensorinformatie kun je vaak niet direct iets, daarvoor moet deze data eerst bewerkt worden. Hij noemt als voorbeeld de Kringloopwijzer: ‘Je hoeft je gegevens maar een keer in te vullen, dat is ontzorgen. Bovendien wordt die data gecombineerd, wat nieuwe informatie levert.’ Als je goed samenwerkt binnen de sector kun je ook sneller anticiperen op nieuwe wetgeving of regels. ‘CRV en FrieslandCampina combineren data in de fosfaatplanner en geven zo niet alleen inzicht aan de veehouders, maar ook nieuwe managementinformatie.’
Groen, geel of rood
Apps kunnen veehouders ook helpen om beslissingen te nemen. Een simulatieprogramma kan een prognose voor het aantal liters melk berekenen op basis van hectaren grond, gewassen, grondanalyse, veestapel, weersinvloeden. Zo kun je heel eenvoudig een jaarplanning maken voor je eigen bedrijf. Hij vertrouwt nu nog graag op het oog van de meester om te zien of er iets mis is met een koe: ‘Om niet afhankelijk te zijn van die ervaring moet je automatiseren of goede protocollen hebben voor je medewerkers. Dat kost ook tijd en geld.’ Bert zou graag meer overzicht hebben, een metertje op een dashboard waarmee je kunt zien waar je ongeveer staat: ‘Sta ik in het groen, geel of rood, net als in de auto, gewoon als indicatie. Die waarde wordt steeds betrouwbaarder, als meer datastromen zijn gekoppeld. En die mate van betrouwbaarheid moet ook in een oogopslag duidelijk zijn.’
Aan elkaar knopen is de uitdaging
‘Er is ongetwijfeld veel meer data dan ik nu gebruik’, geeft Bert toe. ‘We weten gewoon niet wat er allemaal over ons geregistreerd wordt. Bedrijven en overheidsinstellingen vragen om gegevens, ze houden marktonderzoek, registreren klantcontact, je interesses. Google weet waar je naar zoekt. Dat is de werkelijkheid van nu.’ Maar de juiste data aan elkaar knopen is in zijn ervaring nog een hele uitdaging. ‘Je moet zelf veel uitzoeken en analyses maken, want leveranciers werken nog niet samen op dat vlak. Het moet echt nog veel simpeler worden.’ Natuurlijk zijn er ook boeren die het heel goed door hebben. ‘Maar’, zegt Bert, ‘als er geen voordeel is dan doe je er niets mee.’ Als ondernemer sta je geregeld voor de keus: laat je iets aan je voorbijgaan of doe je mee?
"Data heeft pas toegevoegde waarde als je het deelt"
Het begint allemaal met de vragen: wat is data en van wie is het? Bert licht toe: ‘Er zijn ook zoveel soorten data. Je eigen managementinformatie, gegevens die je deelt met je leveranciers of met instanties. Daarnaast is er data ter ondersteuning, die je overal kunt vinden, zoals het weer, de weersverwachting, prijzen. Veel leveranciers zitten nu nog bovenop hun eigen data, maar data heeft pas echt toegevoegde waarde als je die deelt. Dit wil je het liefst als boer zelf doen, op één platform. Je hebt dan spelregels nodig om deel te nemen en de vrijheid om jouw gegevens te delen.’
Het moet gewoon goed werken
‘Misschien betaal ik nu dubbel, dat vraag ik me wel af. Doel is dat de veehouder maar één keer betaalt voor dezelfde, onbewerkte data. JoinData moet borgen dat die data precies zo aankomt als hij verzonden is. Dat er een veilige omgeving is tegen een zo laag mogelijk tarief. Veiligheid zijn we over het algemeen niet mee bezig, dat krijgt pas aandacht als het fout gaat.’ Voor collega’s is JoinData soms ver-van-mijn-bed. Eigenlijk zouden de veehouders er volgens Bert ook niets van hoeven weten. ‘Het mooie is dat veel data nu al via JoinData stroomt. Daar merkt niemand iets van, ik zie het als een soort nutsvoorziening. Het moet gewoon goed werken.’
Alle boeren en leveranciers
Belangrijk is wel dat de coöperaties en de andere belangenbehartigers het vertrouwen van de veehouders hebben. ‘Dat concullega’s de handen ineenslaan om dit voor elkaar te krijgen is uniek. Deze grote partijen zien de waarde van data en het belang van ontsluiting via een veilige omgeving voor de hele agrarische sector. Die moeten hun achterban meekrijgen door zo snel mogelijk alles via het platform te laten lopen’, stelt hij. ‘Ze hebben er niet voor niets al zoveel in geïnvesteerd. JoinData moet vervolgens zorgen voor eenvoudige ontsluiting van data en koppeling van bestanden.’ Bert benadrukt dat iedereen moet deelnemen, niet voor een deel of half. Nee, alle boeren en alle leveranciers. ‘Hiervoor is bewustwording nodig en geld. Het is een investering in onze toekomst, we krijgen zo veel meer mogelijkheden met ondersteunende managementinformatie. Hij ziet mooie kansen voor de toekomst: ‘Als wij dit goed voor elkaar hebben, kan het uitgebreid worden naar andere sectoren en andere landen. Zo betalen we geen cent te veel en krijgen we waar voor ons geld.’
Bron: Join-data
