De regels rondom bouwplannen veranderen snel. Vanaf 2024 geldt de verplichting om gewassen op bouwland te roteren (GLMC 7) en uiterlijk in 2026 moet er op zand- en lössgrond een rustgewas als hoofdteelt staan. Daarnaast spelen bemestingsnormen en eco-activiteiten uit het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) een steeds grotere rol.
Het lijkt misschien nog ver weg, maar wie volgend jaar goed voorbereid aan de start wil staan, doet er verstandig aan om nú al keuzes te maken.
Waarom gewassen roteren?
Rotatie is geen papieren verplichting: het is bedoeld om de bodem gezondheid op peil te houden. Wisselteelt maakt de grond weerbaarder tegen ziektes, voorkomt uitputting en zorgt voor een betere bodemstructuur. Dat komt direct terug in opbrengst en kwaliteit.
De gewasrotatie komt voort uit GLMC 7 en bestaat uit drie verplichtingen:
- U teelt elk jaar op minimaal 1/3 van uw bouwland een ander gewas als hoofdteelt (andere gewascode), of u kiest voor een volgteelt van een andere gewassoort.
- U teelt op uw percelen eens per 4 jaar een ander gewas (andere gewascode) als hoofdteelt.
- U teelt op zand- en lössgrond in de periode van 1 januari 2023 tot en met 31 december 2026 één keer een rustgewas als hoofdteelt.
2026: het laatste jaar voor rustgewassen
Vanuit de wetgeving geldt dat er in de periode 2023–2026 minstens één keer een rustgewas op zand- en lössgrond geteeld moet zijn. Dit betekent dat 2026 het laatste jaar is om hieraan te voldoen.
Daar kunt u nu al op inspelen door slimme keuzes te maken in de volgteelt van dit jaar. Na de mais kunt u bijvoorbeeld kiezen voor een nateelt of vanggewas die volgend jaar als hoofdteelt kan blijven én voorkomt op de lijst met rustgewassen. Daarmee voorkomt u dat u in 2026 nog moet schuiven. Gezien de omstandigheden van het afgelopen groeiseizoen bestaat de mogelijkheid om vroeg te oogsten gevolgd door een onbemest vanggewas dat u vóór 1 september inzaait. Deze combinatie telt als rustgewas in het betreffende jaar. Let wel: de gewasrotatieverplichting (punt 2) is nog wel van toepassing. Ondanks dat er voldaan is aan de rustgewasverplichting kan het zo zijn dat er volgend jaar alsnog een andere hoofdteelt (andere gewascode) geteeld moet worden hoewel dit dan geen rustgewas hoeft te zijn. De eventuele eco regelingen voor 2025 moeten hierbij wel in acht worden genomen.
Vrijstellingen: wanneer geldt de verplichting niet?
U bent met uw bedrijf vrijgesteld van de gewasrotatieplicht als:
- meer dan 75% van uw bouwland bestaat uit tijdelijk grasland, braak en/of vlinderbloemige gewassen;
- meer dan 75% van uw landbouwareaal bestaat uit blijvend grasland, tijdelijk grasland of natte teelt.
Twijfelt u of u in aanmerking komt? Onze adviseurs bekijken samen met u of u gebruik kunt maken van een vrijstelling en brengen overzichtelijk in beeld waar u al aan de verplichting voldoet.
Zaaimomenten en bemesting
Naast de wettelijke aspecten zijn er ook praktische overwegingen om nu kritisch naar het bouwplan te kijken. Zo is het bijvoorbeeld voor grasklaver en kruidenrijk grasland nú het ideale zaaimoment. Ook moet u bij de invulling van uw bouwplan rekening houden met de bemestingsnormen. Door dit nu in te plannen, benut u kansen en voorkomt u later problemen.
Hoe houdt u overzicht?
De regelgeving vraagt om vooruitdenken en plannen op perceel niveau. Het gaat niet alleen om de vraag wát u teelt, maar óók om waar en wanneer. DLV Advies helpt u daarbij. Wij brengen overzichtelijk in kaart:
- welk gewas volgend jaar wel of niet is toegestaan per perceel;
- of u met uw bedrijf voldoet aan de rotatie- en rustgewasnormen;
- welke vrijstellingen en eco-activiteiten u kunt benutten.
U ontvangt een duidelijk overzicht, zodat u precies weet waar u aan toe bent en welke keuzes u nu al moet maken.
Voorbeeld
| Perceelnummer | Hoofdgewas in 2025 | Oppervlakte in ha | Hier moet u nog |
| 1 | Snijmais | 1,50 | Een rustgeas telen en gewasrotatie toepassen. |
| 9 | Snijmais | 0,94 | Dit is een perceel op kleigrond. U bent vrijgesteld voor de eis van een rustgewas. Wel moet u nog gewasrotatie toepassen. |
| 17 | Aardappelen, consumptie | 3,50 | Een rustgewas laten. |
| 23 | Uien | 2,25 | Een rustgewas telen. |
| 50 | CCM | 1,20 | Een rustgewas telen en gewasrotatie toepassen. |
Bron: DLV Advies
