Om meer rendement uit eiwit te halen, is het belangrijk de benutting in de pens te verbeteren. Hiervoor moet je pensbacteriën die goede eiwitten te snel afbreken aanpakken. Als je daarnaast zorgt voor extra energie door goede pensbacteriën te stimuleren, snijdt het mes aan twee kanten. Dat is de visie van de voedingsspecialisten Frens Hoeve van Speerstra Feed Ingredients en Henry Westerink van Berg Fourage.
“Een betere eiwitbenutting in de pens is momenteel dé uitdaging voor iedere melkveehouder”, stelt Hoeve. “Hierbij is veel winst te halen. De pens bevat Hyper Ammonia Producing bacteria. Deze zogenaamde HAP-bacteriën worden ook wel ‘de ratten van de pens’ genoemd. Ze breken goede eiwitten snel af en zetten ze om in ammoniak. Vaak bevat het rantsoen al veel snelle eiwitten door NPN, ammoniak en nitraat uit gras of kuilgras. De overmaat aan snel eiwit kan dan niet worden benut en het ureumgehalte stijgt. Door deze HAP-bacteriën de kop in te drukken, verloopt de synchronisatie van energie en eiwit beter. Er wordt meer microbieel eiwit gevormd in de pens. Zo gaat er minder eiwit verloren en dat zie je terug in het melkeiwitgehalte.
Meer energie
Vorming van microbieel eiwit vraagt om energie. Het is daarom belangrijk dat energierijke celwanden uit het ruwvoer goed worden afgebroken. Dit vereist een goed pensmilieu met voldoende cellulolytische bacteriën en een goede zuurtegraad. “Pensverzuring is het ergste wat een koe kan overkomen”, vindt Hoeve. “Het kan heel lang duren voor een koe daar weer overheen is. Denk aan de penswand die helemaal moet herstellen. En het pensmilieu dat weer helemaal opgebouwd moet worden. Zeker dit jaar, met voorjaarsgras met meer dan twintig procent suiker, ligt pensverzuring op de loer, ook straks in het winterrantsoen. Het gras bevat veel snelle koolhydraten. Deze worden omgezet in melkzuur, waardoor de pH daalt en de cellulolytische bacteriën het loodje leggen.”
“Ook hittestress is een risicofactor voor pensverzuring. De koe neemt minder ruwvoer op, maar de krachtvoeropname blijft hetzelfde. De koe herkauwt minder, waardoor er minder speeksel gevormd wordt. Speeksel is de natuurlijke buffer in de pens.”
Benuttingsmix stimuleert goede en remt minder goede bacteriën in de pens
Om de HAP-bacteriën te remmen en de goede pensbacteriën te stimuleren, hebben Speerstra Feed Ingredients en Berg Fourage een additievenmix ontwikkeld die de groei van HAP-bacteriën tegengaat en groei van cellulolytische bacteriën in de pens stimuleert. Deze Berg Benuttingsmix bestaat uit Diamond V, Protispar, calcium en magnesium. Diamond-V is een bekend product dat de groei van micro-organismen in de pens stimuleert waardoor de celwandafbraak verbetert. Protispar bevat etherische oliën die de HAP-bacteriën remmen. Zo komen eiwitten langzamer vrij en is er meer energie beschikbaar om ze om te zetten in microbieel eiwit. Dankzij de bufferende werking van Diamond V en de extra calcium en magnesium, wordt pensverzuring tegengegaan en blijft de pens, ook onder uitdagende omstandigheden, goed werken.
‘Snel terugverdiend’
Bedrijven die de Berg Benuttingsmix gebruiken, zien al snel resultaat, vertelt Westerink. “Je ziet na circa twee weken meer glans op de koe en een betere vertering. Zeker op bedrijven waar de mest niet egaal verteerd is zie je verschil.” Praktijkonderzoek heeft volgens Westerink laten zien dat de mix goede resultaten geeft. “Je kunt meer efficiëntie halen uit het eigen ruwvoer in het huidige rantsoen. Daardoor kun je, als de pens gewend is, dagelijks een halve kilogram soja-eiwit besparen, zonder dat het je melkproductie kost. Hiervoor is zestig gram Benuttingsmix per koe per dag nodig. Omgerekend is dit vijftien cent per koe per dag. Dat verdien je dus snel terug.”
Tekst: Gerben Hofman
