Als we de producenten van plant-gebaseerde ‘melk’ mogen geloven, wordt er binnenkort geen echte melk meer gedronken maar schakelen we massaal over op dranken gemaakt van noten of zaden. Hoewel het waarschijnlijk niet zo'n vaart zal lopen, zijn alternatieve melkproducten wel aan een opmars bezig. Vooral jongeren voelen zich aangetrokken tot deze nieuwe hippe drankjes.
Melkveebedrijf onderzocht hoe groot de markt van de zogenaamde alt-milk dranken is en welke evolutie we mogen verwachten.
Zuivelconsumptie in Europa
De Europese consument verbruikt zo'n 45 miljoen ton zuivel per jaar. De Europese Unie verwacht dat de wereldwijde consumptie van melkproducten de komende 10 jaar nog zal toenemen. Dat heeft te maken met de stijgende welvaart en de bevolkingsgroei wereldwijd waarbij nieuwe bevolkingsgroepen voor het eerst melk en zuivel beginnen te consumeren. De consumptiestijging zal echter kleiner zijn dan de afgelopen jaren. De consumptie van drinkmelk in Europa neemt wel af, van jaarlijks 65,5 kg per Europeaan in 2008 naar 59,3 kg in 2016 (cijfers: VLAM). In België is er over dezelfde periode een terugval met 7 kg; in Nederland zelfs met 10 kg per persoon per jaar. Voor kaasconsumptie zien we een omgekeerd beeld. Deze groeit van 17,9 kg per persoon per jaar in 2008 tot 19,3 kg in 2017. De tendens in Nederland is licht stijgend; de tendens in België is licht dalend. We spreken hier dus over een vrij stabiele markt die ook de komende 10 jaar dezelfde patronen zal vertonen. Een trendbreuk is niet meteen te verwachten.
Plant-gebaseerde melkproducten hip, gezond, duurzaam en lekker?
Eerder dan door de verminderde vraag bij de consument, gaat Europa ervan uit dat de uitdagingen omwille van duurzaamheid de beperkende factor zullen zijn. En daar spelen de producenten van plant-gebaseerde melkproducten handig op in. Er wordt in de communicatie gretig gebruikgemaakt van de bevindingen uit een studie van 2018, opgemaakt in Oxford door Poore en Nemececk. Die toont aan dat plant-gebaseerde producten zowel op het vlak van emissies, land- als watergebruik, altijd duurzamer zijn dan de dierlijke varianten. Melkproductie heeft namelijk wereldwijd een substantiële impact door de voederproductie, de ontbossing voor het vrijmaken van nieuwe weides en akkers, de enterische emissies van de dieren, en de emissies van de zuivelverwerking. Aangezien verse voeding snel bederft, is er bovendien ook veel afval. In de studie benadrukken de wetenschappers wel dat de impact van om het even welke productie van voedingsmiddelen, sterk afhankelijk is van de regio. Maar dan nog komen de best scorende melkveebedrijven (bijvoorbeeld in onze regio) er slechter uit dan hun plantaardige collega’s.
Post-milk generation
De claims die de producenten van de ‘nieuwe melk’ maken, zijn dan ook niet min: gezond, duurzaam, lekker en hip. Zo worden de drinks op basis van haver, amandel, soja, kokos, rijst cashewnoten, hennep, quinoa, erwten of spelt aangeprezen. Het mag dan ook niet verbazen dat de nieuwe producten vooral bij jongeren in steden aanslaan. Deze worden toepasselijk de ‘post-milk generation’ genoemd. Aangezien de Verenigde Naties voorspellen dat zo’n 70 procent van de wereldbevolking in 2050 in stedelijke omgevingen zal wonen, lijken deze alt-drinks een bijzonder gunstige toekomst tegemoet te gaan. Wereldwijd zou deze sector momenteel 16 miljard dollar waard zijn.
Ook de opkomst van social media en vooral van influencers en foodies op Instagram, heeft de alternatieve melkproducten een boost gegeven. De hele markt van alternatieve voedingsmiddelen groeit; de markt van de alt-milks groeit echter aanzienlijk sterker. Ze zien er blijkbaar goed uit op Instagram.
Maar social media zijn vluchtig en wat vandaag in is, is morgen alweer uit. Daarom noemen sommige voedingsexperts de plantaardige dranken een bevlieging. Jongeren willen wel eens iets anders, iets exotischer proberen. Maar daarna kopen ze toch gewoon weer het oude vertrouwde. Uit onderzoek blijkt bovendien dat de
melkconsumptie dan misschien wel afneemt, maar de consumptie van kaas en ijs bijvoorbeeld niet. Dat zou erop kunnen wijzen dat de consumenten niet zozeer een afkeer van zuivel hebben maar gewoon eens iets anders willen drinken. Afwachten of de sceptici gelijk krijgen.
Noten melken
Je kan geen noot of zaad bedenken, of er wordt bekeken of er melk van kan worden gemaakt. Een nieuwe dag, een nieuwe ‘melk’, zeg maar. Ook mais ligt momenteel als potentieel melkproduct op tafel. Maar de toppers zijn toch vooral haver en amandel.
Deze producten mogen officieel niet de naam ‘melk’ of ‘zuivel’ dragen. Die termen zijn volgens een Europese verordening voorbehouden voor producten afkomstig van lacterende dieren. Vandaar namen als Mylk en M*lk.
Waarom afzetten tegenover 'echte' melkproducten
Melkveebedrijf vroeg een aantal producenten van plantaardige dranken waarom ze zich zo afzetten tegenover melkproducten, terwijl ze eigenlijk een drank maken die helemaal niets gemeen heeft met melk. Benieuwd wat voor reactie wij kregen en hoe dit artikel verder gaat? Klik hier en vraag een proefnummer aan!
