Goede verlichting in de stal is belangrijk. Niet alleen voor de melkveehouder, maar ook voor de koeien. Het heeft verschillende positieve effecten voor de vruchtbaarheid, melkproductie, groei, dierwelzijn en de gezondheid. Vooral in de periode dat de dagen kort zijn, is de kunstmatige stalverlichting van groot belang. Een strak lichtschema is daarbij het uitgangspunt.
Wat is goede verlichting?
Goede verlichting betekent dat zowel de intensiteit van de verlichting, als een goede verdeling van de licht- en donkerperiode wordt gerealiseerd. Daarbij is het noodzakelijk dat de lichtsterkte tussen de 150 en 200 lux ligt en dat er een daglichtperiode is van 16 uur, en dus acht uur donker. De periode dat het donker is, is even belangrijk als de lichtperiode, omdat koeien dan hun biologische klok goed kunnen resetten.
Uit onderzoek blijkt ook dat rood licht de meest geschikte keuze is voor nachtverlichting in de stal. Dit monochromatische rode licht is ideaal voor de controle- en werkzaamheden van de melkveehouder, omdat het de minste verstoring van het bioritme van de koe veroorzaakt.
Verlichting zorgt voor betere melkproductie
TNO en WUR hebben onderzoek gedaan naar de werking van daglicht (16 uur licht en acht uur donker) op de melkgift. Hieruit bleek dat dieren bij goed licht efficiënter met hun voer omgaan. Bovendien bleek dat het ook op hormonale wijze stimulerend is voor de melkproductie. In goede lichtomstandigheden gaven de dieren daardoor meer melk, in sommige gevallen zelfs tot wel 10% meer in vergelijking met gebrekkige lichtomstandigheden.
Droge koeien vragen om ander lichtschema
Het onderzoek toonde ook aan dat droogstaande koeien precies een omgekeerd lichtschema nodig hebben. Dat betekent acht uur licht en 16 uur donker. Het onderzoek van de WUR liet zien dat koeien met het omgekeerde lichtschema tijdens de droogstand per dag 3,2 kilogram meer melk gaven in de eerste vier maanden van de lactatie in vergelijking met droogvee dat 16 uur licht en acht uur donker werd gehuisvest.
Gezondere en actievere veestapel
Goede verlichting kan niet alleen de melkproductie verbeteren, het verbetert ook de vruchtbaarheid en werkt positief op de tochtigheid. Daarnaast zorgt voldoende licht er ook voor dat de tochtigheid sneller wordt gezien door de veehouder. Een juist lichtniveau en -regime kan daardoor de tussenkalftijd verkorten. Ook zijn ziektes en ongemakken bij de koe beter zichtbaar. Kortom: goede verlichting kan zorgen voor een gezondere en actievere veestapel.
Verdeling van de verlichting
Goede verlichting betekent ook dat het licht gelijkmatig verdeeld is. Er mag niet te veel verschil zitten in de lichtniveaus op diverse plekken in de stal. Het donkerste punt van de stal mag 60 procent van het gemiddelde lichtniveau bedragen. Koeien vermijden namelijk donkere plekken en daarmee wordt de stal niet optimaal gebruikt. Zorg er dus voor dat vreetplaatsen en robotruimtes goed verlicht zijn.
Hoe kies je de juiste verlichting voor je stal?
- Kies het gewenste lichtniveau en de gewenste gelijkmatigheid.
- Kies de gewenste lichtkleur.
- Kies voor een armatuur en lamp met een hoge lichtopbrengst per watt.
- Hang de verlichting zo laag mogelijk op.
- Beperk de hoeveelheid licht die naar buiten straalt.
- Laat op basis van het bovenstaande een lichtplan opstellen.
- Kies de verlichting die je gedurende de gehele gebruiksperiode het minste kost.
Tekst: De Heus
Beeld: Agrilight
