Nederland telt in 2030 1 miljoen melkkoeien minder dan nu

Nederland telt in 2030 1 miljoen melkkoeien en 3,4 miljoen varkens, 40% minder dan nu. Dit blijkt uit de vandaag gepubliceerde Voedselvisie van Natuur & Milieu. Met de Voedselvisie heeft Natuur & Milieu als eerste organisatie doorgerekend wat er nodig is om de Nederlandse voedselsector weer gezond te maken én om de klimaatdoelstellingen van Parijs te behalen in 2030.

De voedselsector is verantwoordelijk voor 25% van alle CO2-uitstoot in Nederland. Deze moet binnen 13 jaar met bijna de helft omlaag om aan het klimaatakkoord van Parijs te voldoen. Ook kampt Nederland met teveel mest en is het milieu vervuild. Daarnaast verkeren veel boeren op het randje van een faillissement. In de Voedselvisie schetst Natuur & Milieu, rekening houdend met al deze factoren, de route naar een duurzame landbouw. De route naar een klimaatvriendelijk voedselsysteem kan kostenneutraal worden doorgevoerd.

Minder dieren

De belangrijkste maatregel is het verminderen van het aantal dieren in Nederland. Koeien en varkens nemen met 40% af, ook het aantal kippen moet met 20% afnemen. De reden hiervoor is dat dierlijke productie veel broeikasgassen uitstoot. Een koe stoot jaarlijks net zoveel uit als een auto. Ook tast hun mest de bodem- en waterkwaliteit aan. Een derde van de boeren verwacht de komende jaren te stoppen: in plaats van het doorverkopen van de dierrechten aan andere boeren, zal de overheid de dierrechten moeten opkopen zodat het aantal dieren geleidelijk vermindert. De boeren die doorgaan, verdienen een goed inkomen.

Landbouw in 2030

In 2030 zullen boeren minder dierlijke producten produceren en is er meer ruimte voor akkerbouw, tuinbouw en nieuwe teelten, zoals notenteelt. De focus komt op kwaliteit en minder op bulkproductie. ‘De tijd waarin we veel en goedkoop eten produceren, is straks echt voorbij. Boeren zetten meer in op kwaliteitsproducten waar ze een eerlijke prijs voor krijgen,’ aldus Geertje van Hooijdonk, directeur a.i. bij Natuur & Milieu. Ook wordt de landbouw zoveel mogelijk circulair: dieren eten minder veevoer uit de tropen maar gebruiken meer reststromen die voor mensen niet meer nuttig zijn. Alle mest wordt zoveel mogelijk op Nederlandse bodem benut.

True Price

De consument speelt een belangrijke rol in de realisatie van een duurzame landbouw. Een effectief middel hiertoe is True Price: voedsel met een lage milieu-impact, zoals groenten van het land, is door deze manier van beprijzen goedkoper dan voedsel met een hogere milieu-impact zoals vlees. ‘Veel consumenten willen dat hun eten milieu- en diervriendelijk is geproduceerd. Helaas zijn deze producten in de supermarkt duurder. Met True Price kunnen we dit kantelen,’ stelt Van Hooijdonk.

Over de Voedselvisie

In de Voedselvisie berekent Natuur & Milieu wat de voedselsector in Nederland moet doen om aan het klimaatakkoord van Parijs te voldoen. Daarnaast houdt Natuur & Milieu rekening met dierenwelzijn, bodem, biodiversiteit en waterkwaliteit. CLM Onderzoek & Advies heeft een review uitgevoerd op de voedselvisie en deze doorgerekend. Klik hier voor de volledige Voedselvisie en hiervoor de doorrekening van CLM.

Het aantal dieren flink omlaag

Alle maatregelen die in deze Voedselvisie worden voorgesteld zijn doorgerekend door CLM Onderzoek & Advies. De belangrijkste conclusie uit de berekeningen is dat het aantal dieren in Nederland flink moet verminderen om aan onze klimaatdoelstellingen te voldoen. In 2030 telt Nederland 1 miljoen melkkoeien en 3,4 miljoen varkens. Dat is ongeveer 40 procent minder dan nu het geval is. Het aantal kippen gaat met ongeveer 20 procent omlaag.

In 2030 beheren boeren en tuinders de bodem op duurzame wijze. Het organische stofgehalte van de bodem neemt toe, bijvoorbeeld omdat er meer compost op het land wordt gebracht. Hierdoor wordt de opname van CO2 in de bodem verhoogd en dat zorgt voor een meer klimaatvriendelijke landbouw. Bovendien neemt de biodiversiteit in Nederland toe. Het aantal weidevogels en wilde bijen groeit weer. In plantaardige teelten wordt gewerkt met geïntegreerde gewasbescherming, waardoor het gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen sterk is afgenomen. Dit leidt tot winst voor de natuur. De kennis die we over onze hoogwaardige landbouwsector hebben ontwikkeld, exporteren we met succes naar andere landen, die eveneens bezig zijn met milieuvriendelijker produceren. Alle 195 landen die het klimaatakkoord van Parijs hebben ondertekend, moeten immers de uitstoot van broeikasgassen reduceren, ook in de landbouw. Dankzij deze omslag haalt de Nederlandse landbouw het doel van maximaal 2 graden Celsius opwarming. De opgave van het Klimaatakkoord voor de landbouwsector is om zijn CO2-uitstoot met 47 procent te reduceren. In 2030 is dit gelukt.

Het Nederlandse voedselsysteem bereikt zijn grenzen

Het Nederlandse voedselsysteem behoort tot de meest efficiënte van de wereld: met een relatief lage milieuimpact worden vlees, zuivel, eieren en plantaardige producten geproduceerd. Maar door de grote omvang, met name van de veehouderij, en intensiteit van de landbouwsector als geheel, loopt het systeem toch tegen diverse problemen aan op het gebied van milieu, dierenwelzijn en economie, zowel binnen Nederland als daarbuiten. Hieronder de belangrijkste.

Voedselproductie zorgt voor veel broeikasgassen
Overproductie van mest is schadelijk
De Nederlandse landbouw overschrijdt milieugrenzen
De markt zorgt voor perverse prikkels
Onze boeren hebben het economisch zwaar
Aantal bedrijven daalt, maar hun omvang groeit

Wat moet er gebeuren:

De overheid kan de voedselproductie en de voedselconsumptie de juiste kant op sturen. Belastingen kunnen zo worden ingericht dat milieubelastend voedsel zwaarder belast wordt dan duurzaam voedsel. Via haar subsidiebeleid, belasting en wetgeving heeft de overheid sterke instrumenten in handen om de sector naar 2030 te leiden.