Dankzij de specifieke combinatie van kennis, inzet met slimme managementmaatregelen behaalden de melkveehouders van Netwerk Praktijkbedrijven een reductie van 19,4% ammoniakemissie (bedrijfsemissie) in 2023, ten opzichte van 2020. De focus lag hierbij op rantsoen- en diermanagement, waarbij met name gestuurd werd op het RE-gehalte, het aantal stuks jongvee en de verhouding van RE/kVEM. Met het aanscherpen van hun vakmanschap zijn zij in staat geweest in drie jaar tijd grote stappen te zetten in het terugdringen van hun ammoniakemissies.
Hoe zijn deze ammoniakemissies bereikt?
Naast de eerder gepresenteerde cijfers is nu ook duidelijk hoe de deelnemers dit klinkende reductiepercentage hebben behaald. De door hen genomen maatregelen en acties zijn in een rapport zichtbaar gemaakt en toegelicht. Ondanks de soms grote verschillen in bedrijven en bedrijfsvoering, heeft elk bedrijf op eigen wijze invulling gegeven aan de ‘hoe-vraag’ met behulp van het routeplan van Netwerk Praktijkbedrijven. Het is dus mogelijk om reductiesucces te realiseren op basis van eigen vakmanschap, met motivatie en de bereidheid om kennis, inzichten en vaardigheden bij te stellen.
Ruw eiwitgehalte (RE) in het rantsoen
Minder ruw eiwit (RE) in het rantsoen betekent minder stikstof en dus minder ammoniak. Onder het mom van ‘wat er niet in gaat komt er ook niet uit’ verlaagden de onderzoeks- en demonstratiebedrijven gemiddeld hun RE-gehalte met 8 g van 164 g in 2020 tot 156 g in 2023. De projectdoelstelling van 150 g RE is in 2023 al door een kwart van de deelnemers behaald. Voor de start van het Netwerk zat 2% van de deelnemers (in 2020) onder 151 g RE per kg DS. Gedurende de looptijd van het project groeide deze groep tot 25%. Tegelijkertijd daalde de groep met een RE-gehalte van meer dan 160 g met 35% (van 57% in 2020 naar 22% in 2023).
De manier waarop deelnemers het RE-gehalte in hun rantsoen verlaagden, verschilt per bedrijf. De meest gekozen acties zijn: doorrekenen van het voerrantsoen, krachtvoer met lager eiwit voeren, kuilvoer droger inkuilen, extra eiwitarme producten voeren en het aanpassen van de bemesting op DS-opname en het RE-gehalte.
Minder jongvee, minder ammoniakemissies
Jongvee produceert geen melk, maar wel mest. Minder jongvee betekent dus minder ammoniakemissie. Het aantal stuks jongvee van de 40 deelnemers steeg licht van 4,7 in 2020 naar 4,9 stuks per 10 melkkoeien in 2023, maar bleef onder de streefwaarde van 5 stuks. De meest gekozen acties van de 40 deelnemers om op het jongvee te sturen zijn: 70% insemineren met vleesras, diergezondheids-gerelateerde acties uitvoeren, redenen voor afvoer inzichtelijk maken en het aanhouden van meer koeien bij een gelijk aantal jongvee.
Energiedichtheid van het rantsoen
Een koe heeft dagelijks een bepaalde hoeveelheid energie nodig. Hoe hoger de energiewaarde per kg droge stof (VEM), hoe minder voer de koe nodig heeft. Ook is er energie nodig om het voereiwit goed te benutten. Balans is hierbij essentieel. Een teveel zorgt namelijk voor gezondheidsproblemen, een tekort leidt tot verminderde diergezondheid en een lagere melkproductie.
De Netwerkdeelnemers verlaagden het kengetal RE/kVEM van 167 in 2020 naar 157 in 2023. Ze komen hierbij dicht in de buurt van de streefwaarde van 155. De meest gekozen acties van de onderzoeks- en demonstratiebedrijven om dit kengetal te verlagen zijn: aankopen/verwerken van producten met hoger VEM, optimaliseren van de ruwvoerteelt met hoger VEM, opvoeren van het VEM-gehalte per kg krachtvoer, verhogen van de VEM in kuilgras en (meer/anders) gaan weiden.
Netwerk-aanpak voor het verlagen van ammoniakemissies
Binnen Netwerk Praktijkbedrijven wordt volgens een routeplan gewerkt aan 30% minder ammoniak- en methaanemissie in 2025. Managementmaatregelen staan centraal, waarbij wordt gestart met het rantsoen. Want: wat de koe niet in gaat, komt er ook niet uit. De deelnemers zijn in 2022 voor het eerst met ammoniak aan de slag gegaan. De onderzoeks- en demonstratiebedrijven laten de afgelopen drie jaar een daling van hun ammoniakemissies zien van 19,4% in 2023 (t.o.v. 2020).
Deze resultaten zijn gehaald terwijl in dezelfde periode de veestapel groeide met 6,2% en de melkproductie toenam met 8,5%. De cijfers laten zien dat de projectdoelstelling van -30% ammoniakemissie in 2025 haalbaar is. Zeker met de wetenschap dat het invoeren van managementmaatregelen tijd kost.
Kijk voor meer informatie op www.netwerkpraktijkbedrijven.nl. Een ingekorte versie van het rapport is hier te lezen.
Bron: LTO Noord
