Activering van het immuunsysteem, ook wel bekend als ontsteking, wordt gezien als oorzaak van tegenvallende prestaties bij melkkoeien. Ontsteking verlaagt de hoeveelheid glucose die beschikbaar is voor de melkproductie en heeft invloed op de gezondheid tijdens de transitie, de voortplanting en de klauwgezondheid. Hoewel ontsteking een normaal onderdeel is van de herstelprocessen van een dier, is overmatige ontsteking niet gewenst. Om deze redenen hebben we de term bedacht: “Ontsteking steelt stiekem melk”.
Ontstekingen in de kudde en bij individuele koeien zijn heel moeilijk te kwantificeren, maar uit onderzoek weten we dat ontstekingen een aanzienlijke invloed hebben op de beschikbaarheid van glucose en op de prestaties. Hoewel het moeilijk te kwantificeren is, is het niet moeilijk om het te zien; ontstekingen zijn er altijd en gelukkig is het gemakkelijk om de factoren te zien die het veroorzaken en de oplossingen die nodig zijn om het te voorkomen.
Indicatoren van ontsteking
Naast de visuele indicatoren die ons vertellen dat er ontstekingen aanwezig zijn, zijn er verschillende indirecte metingen die kunnen helpen om het ontstekingsniveau in de melkveestapel te kwantificeren. De voerefficiëntie wordt direct beïnvloed door de mate van ontsteking en kan het best worden gemeten per groep en worden vergeleken met overige bedrijven (tabel 1). Een voederefficiëntie onder de streefwaarde is een verlies post en een indicatie dat de glucose wordt gebruikt voor het immuunsysteem. Bij juist gekalfde verse koeien duiden extreem hoge voerefficiëntiecijfers echter in eerste instantie juist op wat anders. Deze overmatige afbraak van lichaamsweefsel, kan ook de ontstekingsniveaus weer verhogen.
Een andere indirecte indicator dat ontstekingen stiekem melk stelen, is het verschil tussen de voorspelde en de werkelijke melkproductie van de groep. Voedingsmodellen zoals CNCPS hebben een nauwkeurigheid van voorspelling van slechts +/-2,5 kg als we de noodzakelijke parameters in het model opnemen, zoals de body condition score, het levend gewicht, de melkkwaliteit en de droge stof opname. Variaties groter dan 2,5 kg suggereren dat ontstekingen de hoeveelheid glucose die beschikbaar is voor de melkproductie verminderen.
Als we de hiërarchie van de verdeling van voedingsstoffen bekijken, wordt het duidelijk dat de melkproductie misschien niet als eerste beïnvloed wordt door ontstekingen, maar dat andere lichaamsfuncties die lager op de prioriteitenlijst staan en noodzakelijk zijn voor het overleven van de kudde, zoals voortplanting, dat wel zijn. Glucose is essentieel voor de follikelontwikkeling en circulerende ontstekingsbevorderende factoren kunnen anoestrus veroorzaken. Lage eerste inseminatie- en bevruchtingspercentages kunnen een indicatie zijn dat ontstekingen de gezondheid en productiviteit van de kudde beïnvloeden. Het bevruchtingspercentage bij de eerste inseminatie moet hoger zijn dan 40%. Verandering in de lichaamsconditiescore (BCS) kan ook een indicator zijn van ontsteking. We weten dat close-up koeien met een hoge BCS vaak verhoogde ontstekingsniveaus hebben, evenals verse koeien die te veel lichaamsvet mobiliseren. Als richtlijn zou niet meer dan 25% van de koeien vóór het kalven een BCS boven de 3,5 mogen hebben en niet meer dan 25% van de koeien na het kalven zou onder de BCS 2,5 mogen komen.
Naast deze meer objectieve indirecte indicatoren van ontsteking zijn er ook subjectieve beoordelingsmethoden. Ontstekingen worden in verband gebracht met een aantal aandoeningen en fysiologische processen. Lichamelijk trauma zoals letsel aan het spronggewricht en schaafwonden worden in verband gebracht met zwelling, ontsteking en soms infectie en kunnen worden voorkomen door het boxontwerp en de keuze van het strooisel. Nageboortes, baarmoederontsteking en witvuilen hebben allemaal een zelfde ziekteverloop en veroorzaken activering van het immuunsysteem.
Een effectief management van de transitiekoe kan het aantal gevallen drastisch verminderen. Uierontsteking treedt op als reactie op zowel klinische als subklinische infecties en kan onder controle worden gehouden door goede melkroutines, boxhygiëne en effectieve droogzet-protocollen. Zeventig procent van het immuunsysteem van de koe bevindt zich in het maagdarmkanaal, wat betekent dat omstandigheden zoals pens- en darmverzuring, die de darmgezondheid beïnvloeden, kunnen leiden tot activering van het immuunsysteem en het verbruik van glucose. Het voorkomen van ontstekingen in de darmen en bloedsomloop heeft alles te maken met voermanagement en evenwichtige voeding. En tot slot kunnen zowel infectieuze als niet-infectieuze klauwaandoeningen ontstekingen veroorzaken. Het onder controle houden van digitale dermatitis (DD) door middel van voeding en het gebruik van een voetbad. Niet-infectieuze klauwaandoeningen voorkomen we o.a. door regelmatig bekappen en koecomfort Het is essentieel om de melkproductie en vruchtbaarheid te maximaliseren.
Ontstekingen beheersen
Hoewel management een belangrijke rol speelt bij het verminderen van ontstekingen, is aangetoond dat Zinpro Performance Minerals® ook effectief zijn bij het verbeteren van het glucosemetabolisme. Van een combinatie van de Zinpro Availa® Mineralen zink, mangaan, koper en kobalt is aangetoond dat ze de leverfunctie verbeteren en ontstekingen verminderen. De hoeveelheid glucose die verloren gaat voor productiedoeleinden kan worden verminderd als ontstekingen onder controle worden gehouden en een eventuele uitdaging snel wordt opgelost. Zinpro® Availa® Zn is effectief in het sneller en efficiënter oplossen van ontstekingsproblemen. Een ander voordeel van Zinpro Availa Zn is de versterking van epitheelweefsel en hoorn. Robuust epitheel vermindert het risico op ontstekingen veroorzaakt door het binnendringen van (endo)-toxines in de bloedsomloop, terwijl robuuste hoorn het risico op kreupelheid vermindert. En tot slot is selenium, in de vorm van het pensstabiele Zinpro® Availa® Se, van cruciaal belang voor het voorkomen van oxidatieve stress die bij gestreste dieren leidt tot ontstekingen.
Voor meer informatie, neem contact op met Theo de Vries tdevries@zinpro.com of bezoek zinpro.com/dairy
