Scheve geslachtsverdeling mede-oorzaak achteruitgang Nederlandse grutto-populaties

Dat het niet goed gaat met de Nederlandse weidevogel, en met name de Koning van de weidevogels, de grutto, is algemeen bekend. Vele redenen en vermoedelijke oorzaken zijn de afgelopen maanden, jaren hiervoor genoemd. Agrariërs die hun land te intensief bewerken waardoor er minder insecten, vegetatie en natte drasplas plekken zijn, Frankrijk die de jacht overweegt te heropenen. Maar misschien is er nog wel een andere belangrijke speler: de scheve geslachtsverdeling.

Op het moment dat jonge grutto's nog niet kunnen vliegen, sterven er 15 tot 30% meer vrouwtjes dan mannetjes, zo meldt De Volkskrant. Dit is gebleken uit observaties van 4.400 grutto's in Friesland tussen 2018 en 2016. Bij deze observaties namen onderzoekers van de grutto kuikens bloed af om het geslacht te kunnen bepalen. Daarnaast werden de jonge vogels geringd zodat men de vogels kon blijven volgen.

Echter, ook bij de fase dat de vogels al wel vliegvlug waren, bleken er 5% meer vrouwelijke grutto's te sterven dan hun mannelijke soortgenoten. Volgens De Volkskrant schreven de onderzoekers dit in Behavioral Ecology.

"Vrouwelijke grutto's zijn groter en zwaarder dan de mannetjes en hebben daardoor meer voedsel nodig. Iets wat niet altijd beschikbaar is"

Intensieve landbouwgronden

Bij grutto's die hun nesten bouwden op en bij intenstieve landbouwgronden stierven in verhouding de meeste vrouwtjes. Een mogelijke reden hiervoor is onder meer dat een vrouwelijke grutto groter en zwaarder is dan een mannelijke en daardoor meer voedsel nodig heeft. Meer voedsel wat volgens de onderzoekers in deze gebieden niet in ruime hoeveelheden aanwezig is, zo meldt De Volkskrant.

Vergrijzing

Maar buiten bovengenoemde oorzaak, is er meer slechter nieuws. Als gelet wordt op het aantal overlevende kuikens uit 2015-2016, valt op dat het aantal fors lager ligt dan de jaren hier voorafgaand. Hoofdonderzoeker Jelle Loonstra meldt volgens De Volkskrant hierop het volgende: "We hebben te maken met een 'vergrijzende' populatie. Als er niets verandert zie ik de toekomst voor de grutto somber in.'

Scheve verhouding man/vrouw

Vanwege de genoemde verschillen in overlevingskansen tussen beide seksen, hebben de onderzoekers onderzoek gedaan naar de verhouding mannelijke/vrouwelijke grutto's die uit de nesten komen. De Volkskrant maakt melding dat de onderzoekers hier wel een verschil in hadden verwacht maar dat dit niet het geval bleek te zijn. Hierdoor wordt de scheve sekse verhouding wel echt een probleem.

"Slechts 9 van de gevolgde grutto's kwam terug, waarvan maar 1 vrouwtje"

Vanuit de resultaten van een andere studie en onderzoek, waaraan Loonstra zelf ook deelnam, zijn tientallen jonge grutto's vanaf het moment van geboorte met zenders gevolgd. De Volkrant meldt dat van dit aantal gevolgde grutto's vorig jaar slechts 9 dieren terugkwamen van hun overwinteringsgebieden. En van deze 9 was er slechts 1 vrouwtje. Voor de rest waren het mannelijke vogels. Loonstra: "Het is alsof je een dorp in Noord-Groningen hebt waar alleen nog maar mannen wonen. Dat heeft geen toekomst."

Hoogleraar ecologie David Kleijn van de Wageningen Universiteit geeft aan dat dit een interessant en boeiend onderzoek is, maar dat het ook zeker zorgwekkende resultaten zijn. De Volkskrant meldt dat Kleijn aangaf dat het onderzoek op een juiste manier is uitgevoerd en dat het aantal bestudeerde en gevolgde grutto's indrukwekkend groot is. Wel vroeg Kleijn zich af wat er nu gebeurt met al die mannelijke grutto's die alleen zullen blijven.

Oplossingen

Volgens Loonstra is de Nederlandse grutto nog wel te redden, mits er maatregelen genomen gaan worden. Het grootste probleem is toch de alsmaar intensievere landbouw. Als we het boerenland nu wat liefdevoller behandelen en wat meer met rust gaan laten, dan komt het uiteindelijk wel weer goed, aldus De Volkskrant.