Tijdens de Landbouwvakdagen Oost-Nederland begin deze maand in Zelhem had Kalfsupport onder andere de Trusti Pasteur meegenomen. Deze machine is bedoeld voor het pasteuriseren, ontdooien en verwarmen van biest.
“Een goed begin is het halve werk, zeker bij pasgeboren kalveren”, stelt Kalveropfokspecialist Anne van Hees van Kalfsupport. “Biest is één van de belangrijkste onderdelen van de opfok van het kalf, het is immers de eerste immuniteit die het kalf toegediend krijgt om gezond te blijven. Essentieel voor de afweer.” Om dit te laten slagen is het echter wel belangrijk dat de biest ook van goede kwaliteit is en dat deze niet verontreinigd is met bacteriën. De Trusti Pasteur kan hierin volgens Kalfsupport een rol spelen.
Risico’s van verontreinigde biest
Biest die verontreinigd is met bacteriën kan minder effectief zijn. Niet alleen bestaat het risico dat het kalf ziekteverwekkers binnenkrijgt, ook kan de opname van antistoffen worden verstoord. Dit komt doordat de antistoffen binden aan de bacteriën, waardoor de antistoffen niet meer beschikbaar zijn voor het kalf.
Ziektekiemen kunnen op twee manieren in biest komen: via de moederkoe of door onhygiënisch werken. Via de koe kunnen ziekteverwekkers als Mycoplasma, Listeria, Paratuberculose, Salmonella of E. Coli rechtstreeks in de biest worden uitgescheiden. Daarnaast kunnen bacteriën uit de omgeving de biest besmetten tijdens het melken, overgieten of bewaren. “Een verminderde uierhygiëne of bacteriegroei in een separatie-emmer vormen al een directe besmettingsbron”, vertelt Van Hees. “Biest zit dus boordevol voedingsstoffen en antistoffen die essentieel zijn voor de gezondheid en weerstand van het pasgeboren kalf. Tegelijkertijd vormt deze rijke samenstelling ook een ideale voedingsbodem voor bacteriën.”
Pasteurisatie als maatregel
Een effectieve manier om het aantal schadelijke bacteriën in biest te verminderen is pasteurisatie: door de biest te verhitten tot 60 graden Celsius gedurende 60 minuten worden veel ziekteverwekkers uitgeschakeld, terwijl de waardevolle antistoffen behouden blijven. “Stel dat een koe besmet is met Mycoplasma en dit uitscheidt via de melk. Dan lijkt de biest aan de buitenkant prima, maar bevat deze toch ziekteverwekkers. Alleen door pasteurisatie kunnen die worden uitgeschakeld”, geeft Van Hees als voorbeeld. De Trusti Pasteur is dan volgens haar een heel handig hulpmiddel. “Aan de hand van verschillende programma’s is de Pasteur gemakkelijk te gebruiken. Niet alleen voor het pasteuriseren, maar ook voor het ontdooien en verwarmen van biest.”
In bovenstaand voorbeeld kan de melkveehouder de verse biest direct na het melken overgieten in een Trusti Colostrumbag van 2 of 4 liter. Deze zak gaat vervolgens in de Trusti Pasteur, waar in dit geval het programma ‘Pasteuriseren en terugkoelen om te voeren’ geselecteerd kan worden. Tijdens dit proces worden schadelijke ziektekiemen uitgeschakeld en wordt de biest automatisch terug gekoeld tot een ideale voertemperatuur van 42 graden Celsius.
Correct ontdooien en opwarmen
Van Hees vertelt dat de Trusti Pasteur ook een heel handig hulpmiddel is voor het correct ontdooien en verwarmen van ingevroren biest en gekoelde biest uit de koelkast. In de praktijk wordt hiervoor vaak de au bain-marie-methode gebruikt, waarbij een emmer met biest in een heet waterbad wordt geplaatst. Hoewel dit een snelle manier is, brengt het risico’s met zich mee: bij te heet water kunnen de eiwitten en antistoffen in de biest beschadigd raken. “Dit gaat ten koste van de kwaliteit en de beschermende werking van de biest. De Trusti Pasteur voorkomt dit probleem door biest gecontroleerd, gelijkmatig en snel te ontdooien en/of op te warmen, zonder risico op oververhitting. Zo blijven de waardevolle antistoffen behouden en krijgt het kalf een optimale start.”
Goed biestmanagement zonder pasteuriseren
Volgens Anne van Hees kan pasteuriseren een belangrijke bijdrage leveren aan de gezondheid van de kalveren, maar is ook zonder pasteuriseren goed biestmanagement mogelijk. “Mits er consequent en zorgvuldig volgens vaste protocollen wordt gewerkt bij het melken, bewaren en verstrekken van de biest. Besmetting vanuit de omgeving voorkom je door schoon te werken, bijvoorbeeld met een schone, gedesinfecteerde separatie-emmer. Maar bacteriën die al in de biest aanwezig zijn, kun je alleen aanpakken met pasteurisatie.”
Is het ook zinvol om koemelk te pasteuriseren?
Koemelk kan ziektekiemen bevatten die van koe op kalf overgedragen kunnen worden. Door de koemelk te pasteuriseren, kunnen deze bacteriën grotendeels worden uitgeschakeld. Kanttekening hierbij is dat pasteurisatie geen volledige garantie biedt: als de hygiëne na pasteurisatie tekortschiet, kunnen er alsnog ziektekiemen verstrekt worden aan het jonge kalf.
Kalfsupport stelt verder dat de samenstelling van koemelk wisselend is en niet altijd afgestemd op de behoeften van het kalf. Kalvermelkpoeder daarentegen is een stabiel, uitgebalanceerd en veilig product, speciaal ontwikkeld voor jonge kalveren. “Daarom gaat de voorkeur ernaar uit om na de biestperiode over te stappen op een hoogwaardig kalvermelkpoeder”, vertelt Van Hees.
Tekst: Gerben Hofman
Beeld: Kalfsupport
